skrzypce

skrzypce,

instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych (chordofony).

Korpus rezonansowy skrzypiec składa się z 2 płyt drewnianych — wierzchniej (świerk) z 2 otworami rezonansowymi, tzw. efami, i spodniej (jawor) — przyłączonych boczkami. Do korpusu jest przytwierdzona szyjka z naklejoną podstrunnicą (heban), zakończona zwiniętą spiralnie główką, tzw. ślimakiem; 4 struny strojone w kwintach (g, d¹, a¹, e²), przymocowane w dolnej części do strunociągu, oparte na podstawku przenoszącym drgania na wierzchnią płytę rezonansową, są nawijane na kołki osadzone w komorze główki. Struny skrzypiec pociera się smyczkiem (arco) lub szarpie się palcami (pizzicato), stosuje się też pocieranie strun drzewcem smyczka, uderzanie drzewcem w struny, żabką smyczka lub palcem w płytę rezonansową itp. W celu uzyskania specjalnych efektów na struny nakłada się niekiedy tłumik.

Najstarsze wiadomości o skrzypcach pochodzą z polskich dokumentów z połowy XV w., pozwalających przypuszczać, że skrzypce są rozwiniętą formą polskiego instrumentu ludowego, któremu rodzimi lutnicy nadali w początkach XVI w. nowy kształt, zapożyczony od włoskiej liry da braccio. Skrzypce i ich odmiany (altówka, wiolonczela) zajęły na początku XVIII w. miejsce wypartych przez siebie viol.

Bibliografia

J. REISS Skrzypce i skrzypkowie, Kraków 1955;

J. KAROŃ Poznaj skrzypce, Kraków 1969;

D.D. BOYDEN Dzieje gry skrzypcowej, Kraków 1980;

J. KUSIAK Skrzypce od A do Z, Kraków 1988.

Viola (da gamba)

Altówka

Wiolonczela

Skrzypce