skamieniałości

skamieniałości, skamieliny, fosylia,

szczątki, odciski lub ślady kopalnych organizmów.

Powstają w wyniku zastępowania (fosylizacja) w odpowiednich warunkach materii organicznej przez nieorganiczną; najlepiej zachowują się formy wytwarzające szkielet; szkielet organiczny może ulegać zwęgleniu lub np. skrzemionkowaniu (np. drewno roślin kopalnych), szkielet mineralny (wapienny i fosforowapienny) zachowuje się bez zmian lub ulega rekrystalizacji czy też zastąpieniu, np. przez krzemionkę; substancje szkieletu mogą ulegać całkowitemu rozpuszczeniu i pozostaje po nim tylko odcisk lub odlew wewnętrzny, czyli ośródka (z osadów materiału skalnego, który przedostał się do środka przed rozpuszczeniem szkieletu), albo odlew zewnętrzny (z osadów wtórnych wypełniających przestrzeń w skale utworzoną po rozpuszczeniu szkieletu); tkanki miękkie najczęściej ulegają rozkładowi, niekiedy pozostaje po nich błonka czystego węgla (np. liście w łupkach), wyjątkowo zachowują się w postaci mało zmienionej (np. mamut w zmarzlinie). Skamieniałości są bezpośrednim dowodem ewolucji organizmów; mają doniosłe znaczenie dla nauk biologicznych i geologicznych, zwłaszcza skamieniałości tak zwane przewodnie (organizmów żyjących na rozległych obszarach, lecz krótko) w stratygrafii.

Skamieniałości. Kalcytowy szkielet sylurskiego korala kolonijnego z Chin

Skamieniałości. Masowe występowanie sfosfatyzowanych muszli larwalnych mięczaków i innych mikroskamieniałości w wapieniach ordowickich (rezultat rozpuszczenia skały w kwasie octowym)