rafa
 
Encyklopedia PWN
rafa
[niem.],
wał lub grzbiet podmorski, czasem wyniesiony nieco ponad poziom morza, szerokości do 2 km i długości do 2 tysięcy km, powstały z nagromadzenia wapiennych szkieletów organizmów rafotwórczych.
Współcześnie najczęściej spotykane są rafy koralowe, zbudowane głównie ze szkieletów korali madreporowych i glonów z typu krasnorostów (skalinek); wolne przestrzenie między szkieletami korali i glonów wypełniają szczątki szkieletów szkarłupni, mięczaków, skorupy otwornic, piasek i muł wapienny pochodzący z niszczenia szkieletów oraz osady pochodzenia chemicznego; podstawowymi warunkami niezbędnymi do powstania rafy są: temperatura wody morskiej 25–29°C, dobre naświetlenie, przezroczystość i umiarkowany ruch wody, stabilne podłoże, a także niezbyt intensywna dostawa osadów z lądu; rafy występują na obszarach szelfu strefy subtropikalnej i tropikalnej, po obu stronach równika (do 32°30′N i 30°S), głównie wzdłuż zachodnich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego oraz wokół wysp Oceanu Spokojnego. Rozróżnia się następujące typy raf: rafa przybrzeżna — wał obrzeżający ląd; rafa barierowa — wał biegnący wzdłuż lądu, oddzielony od niego płytką laguną (szerokości do kilkunastu km); największą rafą barierową jest Wielka Rafa Koralowa ciągnąca się na przestrzeni ok. 2 tysięcy km w pobliżu północno-wschodnich wybrzeży Australii; innym typem rafy jest atol, wał rafowy tworzący pierścień dookoła laguny. Wapienie organogeniczne, będące kopalnymi rafami, występują w osadach różnych okresów geologicznych, w Polsce — np. w utworach dewońskich w Górach Świętokrzyskich i kredowych w Tatrach.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Atol, wyspy otoczone rafą koralową w grupie Ha’apai w archipelagu Tonga na Oceanie Spokojnym fot. A. Sierpińska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Marshalla Wyspy, rafa koralowa wokół jednego z atoli fot. W. Dąbrowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Oceania. Rafa koralowa koło Viti Levu (Fidżi)fot. M. Jędrusik/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia