radiofarmaceutyki
 
Encyklopedia PWN
radiofarmaceutyki
[łac.-gr.],
związki chemiczne o cząsteczkach zawierających jeden lub więcej atomów promieniotwórczych, stosowane w diagnostyce i lecznictwie.
Stosowanie r. w diagnostyce polega na wprowadzeniu substancji promieniotwórczej do tkanek i narządów, a następnie na rejestracji promieniowania nagromadzonego tam izotopu oraz określeniu jego rozkładu; do celów diagnostycznych stosuje się m.in.: izotopy jodu (131I, 125I), technetu (99mTc), fosforu (32P), złota (198Au), indu (111In), sodu (24Na); wykorzystuje się je w badaniach izotopowych tarczycy, wątroby i dróg żółciowych, nerek, serca, płuc i mózgu. Radioizotopy wprowadzone do organizmu zanikają z czasem w wyniku rozpadu fiz., metabolizmu i wydalania z ustroju. Stosuje się radioizotopy o krótkim czasie połowicznego rozpadu, wynoszącym kilka godzin (np. dla 99mTc wynosi on 6,01 h) lub dni (np. dla 131I 8,04 dnia). W diagnostyce stosuje się mniejsze dawki r. niż w radioterapii; dawka promieniowania w diagnostyce z zastosowaniem r. jest porównywalna lub mniejsza od dawki otrzymanej w czasie badań rentgenowskich. W terapii r. stosuje się najczęściej w leczeniu chorób nowotworowych; np. jod promieniotwórczy (125I, 131I), gromadzący się w tarczycy, jest stosowany w leczeniu nowotworów tego gruczołu, związki zawierające radioizotopy fosforu — w terapii białaczki szpikowej, mięsaka limfatycznego, ziarnicy złośliwej, czerwienicy, radioizotop złota — w leczeniu białaczek przewlekłych, raka otrzewnej i opłucnej; w leczeniu białaczek stosuje się również radioizotop sodu. Izotopy promieniotwórcze podaje się w postaci roztworów ich prostych soli lub jako złożone związki org. (np. makrocząsteczki albuminy znakowane radioizotopem); najczęściej są podawane dożylnie, miejscowo (np. dostawowo), doustnie. W lecznictwie stosuje się także silnie działający izotop promieniotwórczy kobaltu (60Co), emituje on promieniowanie γ, wykorzystywane w radioterapii do naświetlań tkanki nowotworowej dużymi dawkami promieni γ.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia