przywilej
 
Encyklopedia PWN
przywilej
[łac.]:
1) W okresie feudalnym akt monarchy nadający pewnym osobom lub stanom określone uprawnienia albo uchylający w stosunku do nich prawo powszechne. Najstarsze były przywileje immunitetowe, wyd. od końca VI w. w państwie Franków, a następnie w całej Europie (immunitet); przywileje lokacyjne miast i wsi wyd. w Polsce od XIII w. (lokacja). Nadawane od XIII w. w Polsce przywileje ogólne (ważne dla formowania się stanów) dzieliły się na prowincjonalne lub ziemskie — dotyczące wszystkich członków jednego lub kilku stanów dzielnicy lub ziemi (1228 w Cieni, 1291 w Lutomyślu), oraz przywileje generalne — obejmujące cały kraj. Najważniejsze przywileje generalne: 1355 w Budzie, 1374 w Koszycach, 1386 w Korczynie, 1388 w Piotrkowie, 1422 w Nieszawie, 1422 w Czerwińsku, 1430 w Jedlni, 1433 w Krakowie, 1454 ponownie w Nieszawie (nieszawskie statuty 1454). Przywileje ograniczały panującego w dziedzinie gosp. i polit.; były gł. źródłem prawa stanowionego w okresie rozdrobnienia feudalnego oraz monarchii stanowej.
3) Wyłączność lub pierwszeństwo uprawnień ustanowione ustawą, np. przywilej pierwszeństwa w egzekucji na nieruchomościach.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Warszawa, akt potwierdzenia przywilejów miejskich wydany przez Augusta III fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia