prostaglandyny

prostaglandyny

[gr.-łac.],

PG,

grupa związków org., pochodnych 20-węglowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, o cząsteczkach zawierających pierścień cyklopentanu;

najważniejszym prekursorem jest kwas arachidonowy, z którego powstaje prostaglandyna H₂ (PGH₂) — związek pośredni w biosyntezie prostaglandyn; biosynteza PG zachodzi w błonach różnych tkanek wskutek pobudzenia nerwowego, działania hormonów i wielu leków, szczególnie intensywnie w gruczole krokowym i części rdzeniowej nerki; prostaglandyny są rozpowszechnione w świecie zwierzęcym; są mediatorami (przekaźnikami) tkankowymi aktywnymi w miejscu, w którym powstają; wywierają różne działanie w zależności od rodzaju tkanki i narządu; większość prostaglandyn (gł. prostacyklina PGI₂ oraz PGE i PGA) rozszerza naczynia krwionośne i tym samym obniża ciśnienie krwi; prostaglandyny wpływają na skład i właściwości krwi, zwiększają wydzielanie erytropoetyny z kory nerek, niektóre prostaglandyny (w tym PGI₂) hamują agregację płytek krwi, hamują wydzielanie soku żołądkowego i, równocześnie, zwiększają wydzielanie śluzu żołądkowego; PG wpływają również na mięśnie gładkie macicy, przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, PGE i PGA zwiększają przepływ krwi przez nerki, wydzielanie wody, sodu i potasu; prostaglandyny wpływają także na czynność neuronów układu adrenergicznego; PGE i PGI₂ zwiększają wrażliwość nerwowych zakończeń czuciowych na bodźce bólowe, co prowadzi do przeczulicy (hiperalgezji).