promieniowanie tła mikrofalowe
 
Encyklopedia PWN
promieniowanie tła mikrofalowe, promieniowanie reliktowe, promieniowanie szczątkowe,
promieniowanie mikrofalowe wypełniające przestrzeń Wszechświata, a nie pochodzące od gwiazd, galaktyk lub materii rozproszonej;
widmo mikrofalowego promieniowania tła jest zgodne z widmem ciała doskonale czarnego o temperaturze 2,73 K (maksimum rozkładu odpowiada fali długości 0,1 cm); charakteryzuje się wysokim stopniem izotropowości; mikrofalowe promieniowanie tła jest prawdopodobnie pozostałością promieniowania, które wypełniało Wszechświat we wczesnych stadiach jego ewolucji. Istnienie promieniowania reliktowego przewidział 1948 G. Gamow (niezależnie hipotezę o istnieniu mikrofalowego promieniowania tła wysunął 1964 R.H. Dicke); 1964 o odkryciu mikrofalowego promieniowania tła donieśli A.A. Penzias i R.W. Wilson. Pierwsze szczegółowe badanie mikrofalowego promieniowania tła przeprowadził wyniesiony na orbitę okołoziemską 1989 amerykański satelita COBE, który m.in. wykrył subtelne odchyłki od idealnej izotropowości tego promieniowania i sporządził pierwszą mapę fluktuacji mikrofalowego promieniowania tła nieba (uzyskane dane miały duże znaczenie dla kosmologii i uwiarygodnienia teorii Wielkiego Wybuchu). Jeszcze dokładniejsze dane uzyskano z obserwacji przeprowadzonych za pomocą satelity MAP: mikrofalowy obraz nieba przedstawiał rozmieszczenie materii we Wszechświecie ok. 400 tysięcy lat po Wielkim Wybuchu; dane z MAP (w połączeniu z wcześniej uzyskanymi wynikami) wskazują, że Wszechświat liczy 13,7 ± 0,2 mld lat, a gęstość energii we Wszechświecie jest w ok. 5% związana z materią świecącą oraz w ok. 25% z ciemną materią i w ok. 70% z ciemną energią (stałą kosmologiczną), których natura nie jest wyjaśniona; ważnym wynikiem badań mikrofalowego promieniowania tła przez MAP było także odkrycie polaryzacji mikrofalowego promieniowania tła oraz dowiedzenie, że pierwsze gwiazdy rozbłysły nie później niż 400 mln lat po Wielkim Wybuchu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia