projektor telewizyjny

projektor telewizyjny, wideoprojektor,

urządzenie przeznaczone do otrzymywania (na ekranie projekcyjnym) powiększonego obrazu świetlnego w wyniku przetworzenia sygnału elektr. (wizyjnego) dostarczonego na wejście p.t. z komputera, magnetowidu, odtwarzacza DVD, kamery wideo, tunera telewizyjnego i in. Składa się z przetwornika sygnałów wizyjnych na obraz świetlny oraz z układu opt. (soczewek, zwierciadeł), przeznaczonego do rzutowania (projekcji) obrazu na ekran. W wyniku projekcji obraz ulega znacznemu powiększeniu w stosunku do obrazu, jaki można otrzymać na ekranie monitora.

W zależności od zasady działania (sposobu tworzenia obrazu świetlnego) p.t. dzieli się na: pasywne, w których do wytworzenia obrazu świetlnego jest potrzebne zewn. źródło światła, oraz aktywne, w których nie stosuje się zewn. źródła światła. Ze względu na budowę rozróżnia się p.t.: lampowe (kineskopowe), ciekłokrystaliczne (LCD) i mikrolusterkowe.

W p.t. lampowych, zaliczanych do aktywnych, obraz świetlny (rzutowany następnie na ekran) powstaje w specjalnym kineskopie (monochromatycznym), zw. kineskopem projekcyjnym, o niewielkiej średnicy ekranu (12–18 cm) i dużej luminancji. Do przekazywania obrazu kolorowego używa się zespołu 3 kineskopów; w każdym z nich powstaje obraz o jednej barwie podstawowej (RGB), a na ekranie projekcyjnym mieszają się one ze sobą.

W p.t. ciekłokrystalicznych (pasywnych) wiązka promieniowania świetlnego (emitowanego przez lampę dużej mocy) przechodzi przez matrycę LCD, zmieniającą swoje właściwości opt. pod wpływem doprowadzonego sygnału wizyjnego; powstaje wówczas obraz świetlny, rzutowany następnie na ekran projekcyjny. W projekcji obrazów kolorowych wykorzystuje się 3 matryce LCD, dające obrazy o barwach podstawowych RGB.

W należących do pasywnych p.t. mikrolusterkowych obraz jest wytwarzany przez zespół ruchomych mikroskopijnych luster (o boku 16 µm), znajdujących się w odległości 1 µm od siebie, umieszczonych na powierzchni specjalnego układu scalonego (jedno mikrolustro przypada na jeden piksel wyświetlanego obrazu); mikrolustra wychylane z położenia spoczynkowego (ruch mikroluster, sterowany mikroprocesorem, zależy od wartości sygnału wizyjnego doprowadzonego do wejścia p.t.) odbijają promieniowanie świetlne, które po przejściu przez układ opt. pada na ekran projekcyjny, tworząc na nim powiększony obraz. Obraz kolorowy otrzymuje się, stosując oddzielne układy dla każdej barwy podstawowej.

P.t. są wykorzystywane m.in. w celach dydaktycznych oraz przy prezentacjach handl., na wystawach dzieł sztuki, a ostatnio coraz częściej w instalacjach tzw. kina domowego. Obecnie (2004) najbardziej są rozpowszechnione p.t. ciekłokrystaliczne; są też wprowadzane p.t. mikrolusterkowe. Pierwsze p.t. (lampowe) pojawiły się w latach 50. XX w.

Mirosław Rusek