prawo pracy
 
Encyklopedia PWN
prawo pracy,
dziedzina prawa regulująca przede wszystkim prawa i obowiązki pracowników i pracodawców (stosunki pracy);
początki prawa pracy (zwane też prawem robotniczym) wiążą się z rewolucją przemysłową; uzyskano ograniczenie pracy dzieci, kobiet, czasu pracy (w Wielkiej Brytanii czas pracy dzieci 1802, inspekcja pracy 1833), ubezpieczenia społeczne (Niemcy 1883–89), normowanie umowy o pracę w kodeksach cywilnych, nadawanie mocy prawnej układom zbiorowym pracy między związkami zawodowymi a pracodawcami. Prawo pracy kształtowało się pierwotnie w ramach prawa cywilnego i administracyjnego; wyodrębniło się jako samodzielna gałąź prawa po I wojnie światowej. Współcześnie w zakres prawa pracy wchodzą przepisy regulujące nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy, obowiązki pracownika i zakładu pracy, czas pracy, urlopy wypoczynkowe, ochronę pracy, wynagrodzenie za pracę, rozstrzyganie sporów ze stosunku pracy, uprawnienia związków zawodowych, regulaminy pracy, układy zbiorowe pracy, zbiorowe konflikty (spory) pracy. W Polsce najważniejszym źródłem prawa pracy jest Kodeks pracy z 1974 (po 1989 wielokrotnie zmieniany, zwłaszcza 1996 i 2002). Sytuację niektórych grup pracowników (np. nauczycieli, marynarzy, urzędników państwowych) określają osobne przepisy (pragmatyki służbowe). Nauka prawo pracy rozwinęła się najwcześniej w Niemczech, następnie we Francji; w Polsce do przedstawicieli nauki prawo pracy należą: Cz. Jackowiak, W. Jaśkiewicz, J. Jończyk, E. Modliński, M. Piekarski, Z. Salwa, W. Szubert, M. Święcicki, A. Walas, T. Zieliński i inni.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia