lokomocyjny ruch organizmów
 
Encyklopedia PWN
lokomocyjny ruch organizmów,
zespół czynności prowadzących do zmiany miejsca pobytu organizmu w środowisku; w etologii charakterystyczny sposób poruszania się, nazywany zestrojem ruchowym (termin wprowadził polski anatom R. Poplewski);
rozróżnia się 3 podstawowe rodzaje ruchu lokomocyjnego organizmów: ruch pełzakowaty (ameboidalny), rzęskowy (czyli migawkowy) i mięśniowy; podział ten jest oparty na rodzaju struktur, które dają napęd organizmowi, lecz istota fizjologiczna każdego z nich jest podobna: zawsze zachodzi skracanie się pewnych struktur białkowych, które przesuwają jakieś części komórki w przypadku ruchu pełzakowatego (ameby), albo powodują ruch rzęsek czy wici, przemieszczających jak wiosła organizm w wodzie (wiele pierwotniaków, niektóre bezkręgowce, wiele larw), lub też wywołują skurcz mięśni; ten ostatni typ poruszania się, stanowiący wynik pracy mięśni, cechuje prawie wszystkie tkankowce; rozróżnia się: chód, lot zwierząt, pływanie, a także u takich zwierząt, jak węże i niektóre kręgowce o słabo rozwiniętych kończynach (jaszczurki, salamandry) — ruch ślizgowy wskutek zmian długości poszczególnych odcinków ciała; u kręgowców, a spośród bezkręgowców u stawonogów, ruch części odnóży połączonych stawami lub kończyn następuje za pośrednictwem mięśni poruszanych skurczami; niektóre zwierzęta bezkręgowe poruszają się szybko i sprawnie na zasadzie odrzutu, np. głowonogi. Prędkość poruszania się organizmów jest różna: od ruchu ledwie dostrzegalnego pod mikroskopem do ponad 60 km/godz. (np. koń wyścigowy, niektóre antylopy, ptaki w locie), a nawet ponad 100 km/godz. (gepard) i więcej (sokół wędrowny w locie pikującym — ponad 300 km/godz.); różny jest też zasięg odległości lokomocyjnej: od ułamków milimetra u jednokomórkowców do wielu tysięcy kilometrów u ptaków wędrownych (np. albatros wędrowny), niektórych bezkręgowców (np. motyl monarch do 3000 km).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia