lot zwierząt

lot zwierząt,

aktywny lub bierny lokomocyjny ruch organizmów w powietrzu;

do lotu aktywnego są zdolne wyłącznie owady, ptaki i nietoperze, poruszające się w powietrzu za pomocą skrzydeł, wprawianych w ruch przez skurcze odpowiednich mięśni. U owadów, poruszających się lotem trzepoczącym, który charakteryzują bardzo szybkie uderzenia skrzydeł, mięśnie mogą wykonywać ponad 1000 skurczów na sekundę; prawdopodobnie nie zaciągają one tzw. długu tlenowego, czyli prawie nie męczą się. Skrzydła ptaków są wprawiane w ruch za pomocą bardzo silnych mięśni piersiowych. Dla większości ptaków jest typowy tzw. lot wiosłujący, w którym zamachy skrzydeł są stosunkowo wolne (przeciętnie kilka na sekundę). Podczas lotu ptak rytmicznie uderza skrzydłami z pozycji górno-tylnej ku dołowi, przy jednoczesnym zamachu w przód. Wznoszenie się warunkują: znacznie energiczniejsze uderzenia skrzydeł w dół niż w górę, kształt skrzydeł — z góry wypukły, a od dołu wklęsły, i żaluzjowy układ lotek, powodujący zatrzymanie powietrza pod skrzydłami przy ruchu skrzydeł w dół, a przepuszczanie powietrza przy unoszeniu ich w górę. Pod naporem powietrza od dołu, nastawiają się podobnie jak śmigła wiatraka w stosunku do prądu powietrza, co powoduje ruch postępowy. Przy locie szybowcowym skrzydła są nieruchome, szeroko rozpostarte i tylko ustawiane pod odpowiednim kątem. Ptaki w czasie wędrówek mogą pokonywać setki kilometrów bez lądowania, dzięki specjalnej budowie układu oddechowego (worki powietrzne, płuca), zapewniającej stały dopływ tlenu do mięśni w warunkach lotu. Prędkość lotu ptaków może być bardzo różna, do najszybszych należą sokół wędrowny (w locie pikującym ponad 300 km/h), ale także niektóre kolibry (do 120 km/h); największe odległości pokonują ptaki w czasie sezonowych wędrówek, np. rybitwa popielata do 40 tysięcy km (wyjątkowo do 50 tysięcy km), a spośród gatunków krajowych bocian biały — do 10 tysięcy km (w czasie doby do 200 km). Lot nietoperzy jest swoistym lotem wiosłującym; liczba uderzeń skrzydłami wynosi kilkanaście na sekundę, najszybsze mogą osiągać 95 km/h (niektóre molosowate); mogą odbywać wędrówki do ponad 2000 km (niektóre mroczkowate), podczas nocnych lotów do 300 km. Prędkość lotu zwierząt jest bardzo różna, zależy od wielkości organizmu, wielkości skrzydeł i szybkości ich ruchu, a także od metabolizmu mięśni.