głowonogi

głowonogi,

gromada mięczaków z podtypu muszlowców;

ok. 750 gatunków współczesnych i ponad 10 tysięcy gatunków wymarłych; różnej wielkości — od 1 cm do ponad 20 m (amonity, kalmary); ciało dwubocznie symetryczne, głowa wyodrębniona, oczy duże (u niektórych budową zbliżone do oczu kręgowców), otwór ustny otaczają silnie umięśnione ramiona z przyssawkami; tułów okrywa płaszcz, który po bokach ciała tworzy 2 fałdy zrastające się na stronie brzusznej i otaczające jamę płaszczową, w której mieszczą się skrzela, otwory narządów wydalniczych i rozrodczych oraz, u większości, przewód gruczołu atramentowego; ze światem zewnętrznym jamę płaszczową łączy lejek — narząd służący do wyprowadzania wody; poruszają się po dnie, używając do tego celu ramion z przyssawkami lub pływają wyrzucając wodę z jamy płaszczowej skurczem mięśni płaszcza (napęd odrzutowy); muszla zewnętrzna, u form filogenetycznie młodych — wewnętrzna lub zredukowana; rozdzielnopłciowe; dzielą się na 3 podgromady: łodziki (z 1 współcześnie żyjącym rodzajem łodzik), amonity i dwuskrzelne, które obejmują: dziesięciornice (z kopalnymi belemnitami) i ośmiornice.