liturgia

liturgia

[gr. leitourgía < leitos ‘publiczny’, érgon ‘czyn’, ‘dzieło’, ‘akcja’],

w chrześcijaństwie publiczna służba Boża spełniana przez Kościół; w węższym znaczeniu — porządek modlitw i ceremonii obowiązujących podczas mszy w określone dni roku (wg kalendarza liturgicznego) oraz podczas udzielania sakramentów;

w Nowym Testamencie występują opisy ceremonii oraz teksty hymnów liturgicznych, brak natomiast informacji o ustalonym porządku liturgii; liturgia chrześcijańska była początkowo prawdopodobnie improwizowana, następnie wraz z rozwojem refleksji teologicznej utrwalana w tekstach oficjalnych, czemu służyły kolejne reformy liturgiczne. Główne odmiany liturgii uformowały się w IV–VIII w.: w chrześcijaństwie wschodnim liturgia aleksandryjska, liturgia antiocheńska i liturgia bizantyńska, natomiast w chrześcijaństwie zachodnim: liturgia gallikańska, liturgia mediolańska (zwana ambrozjańską), liturgia mozarabska, liturgia celtycka, liturgia afrykańska i liturgia rzymska, która w XVI w. wyparła pozostałe liturgie, stając się oficjalną liturgią Kościoła rzymskokatolickiego; od reformacji radykalnych zmian w liturgii dokonały Kościoły i wspólnoty protestanckie (zwłaszcza anabaptyści). W Kościele rzymskokatolickim reformy liturgii w czasach współczesnych zapoczątkował Sobór Watykański II, dopuszczając do obrzędów języki narodowe i przekazując episkopatom narodowym część inicjatywy w zakresie dokonywania zmian w liturgii.

Liturgia eucharystyczna, przygotowanie darów w katedrze w Chartres (Francja)