krwionośny układ
 
Encyklopedia PWN
Składa się z naczyń: tętnic (prowadzą krew od serca), żył (prowadzą krew do serca) i naczyń włosowatych, czyli kapilarów, oraz serca. Ryby mają 1 krwiobieg, kręgowce lądowe 2 — tzw. krwiobieg wielki oraz krwiobieg mały (płucny), który rozwinął się w związku z oddychaniem powietrzem atmosferycznym. U ptaków i ssaków w następstwie istnienia 2 samodzielnych przedsionków i 2 samodzielnych komór serca nastąpił całkowity rozdział krwi utlenowanej od krwi odtlenowanej; krwiobieg mały rozpoczyna się tętnicą płucną w komorze prawej i prowadzi krew odtlenowaną do płuc; tu po przejściu przez sieć kapilarów, oplatających pęcherzyki płucne, krew pozbywa się dwutlenku węgla i pobiera tlen, i jako krew utlenowana wraca żyłami płucnymi do przedsionka lewego, skąd przechodzi do komory lewej; krwiobieg wielki rozpoczyna się tętnicą główną, czyli aortą, w komorze lewej, skąd prowadzi krew utlenowaną przez rozgałęzienia aorty do sieci naczyń włosowatych we wszystkich tkankach ciała; tu odbywa się wymiana substancji między krwią a tkankami, krew oddaje tlen i zabiera dwutlenek węgla; odtlenowana wraca, poprzez system coraz większych żył, do przedsionka prawego, skąd dostaje się do komory prawej; do krwiobiegu wielkiego jest włączony układ wrotny. Krążenie krwi w układzie krwionośnym jest uwarunkowane rytmiczną akcją serca. Szybkość prądu krwi wynosi np. w aorcie człowieka 200–500 mm/s, w naczyniach włosowatych 0,5–0,9 mm/s. Krążenie krwi w układzie krwionośnym jest regulowane neurohumoralnie — przez oddziaływanie na pracę serca oraz przez wpływ na naczynia obwodowe (zwężanie się i rozszerzanie naczyń). Termin „układ krwionośny” stosuje się często na określenie układu krążenia bezkręgowców.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Serce, przekrój czołowy rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia