gryzonie
 
Encyklopedia PWN
gryzonie, Rodentia,
rząd ssaków łożyskowców, najbliżej spokrewniony z zajęczakami; zamieszkują wszystkie kontynenty i większość wysp.
2021 gatunków; w Polsce 28 gatunki; przeważnie drobne i średniej wielkości; mają parę bardzo silnych, stale rosnących, dłutowatych siekaczy; kłów brak, między zębami policzkowymi duża przerwa; roślinożerne lub wszystkożerne; zależnie od gatunku potrafią pływać, kopać, biegać, skakać, wspinać się, a nawet szybować; liczne zapadają w sen zimowy i niekiedy letni, potrafią gromadzić zapasy na zimę; są bardzo płodne, u niektórych kilka miotów rocznie, młode szybko dojrzewają, ale ich ekspansję redukują drapieżniki i częste epizootie; zamieszkują różne środowiska wszystkich kontynentów, prócz strefy podbiegunowej; do gryzoni należą 33 rodziny, m.in. myszowate, wiewiórkowate, bobry, jeżozwierze; niektóre gryzonie są hodowane dla cennego futra (np. nutria, szynszyla), liczne są groźnymi szkodnikami upraw i środków spożywczych (np. mysz, szczur), czasem przenoszą choroby (np. szczur — dżumę); są również podstawowymi zwierzętami laboratoryjnymi, niezbędnymi w badaniach biologicznych i medycznych. Pochodzenie gryzoni jest nieustalone. Przypuszcza się, że wywodzą się ze słabo poznanych prałożyskowców Anagalida. Najstarsze formy są znane z osadów późnego paleocenu z Ameryki Północnej; do Starego Świata dotarły w eocenie; Amerykę Południową (oddzieloną wówczas od innych kontynentów morzem) zasiedliły we wczesnym oligocenie; do Australii w pliocenie dotarła 1 rodzina gryzoni — myszowate.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Suseł perełkowany (Citellus suslicus)rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bóbr kanadyjski, Castor canadensisfot. S. Wąsik/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kapibara, Hydrochoerus hydrochaerisfot. T. Sokołowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Smużka (Sicista betulina)fot. S. Wąsik/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia