barwienie włókien
 
Encyklopedia PWN
barwienie włókien, farbowanie włókien,
technol. zespół operacji, w wyniku których uzyskuje się zabarwienie włókna, tzw. wybarwienie, zgodne z założonymi parametrami kolorystycznymi i użytkowymi.
Wybarwienie jest wynikiem procesów fizykochemicznych zachodzących między cząsteczkami barwnika i włókna. Ponieważ procesy te — adsorpcja barwnika, jego rozpuszczanie we włóknie i reakcje chem. między cząsteczkami barwnika i włókna — zachodzą równolegle, lecz w różnym stopniu, w zależności od rodzaju użytego barwnika i barwionego włókna, dlatego nie jest możliwe wyjaśnienie barwienia włókien na podstawie jednej, wspólnej teorii.
Farbowanie prowadzi się w aparatach barwiarskich — barwiarkach (farbiarkach), w których barwiony wyrób styka się z kąpielą barwiącą — najczęściej wodnym roztworem lub zawiesiną barwnika z dodatkiem substancji pomocniczych (m.in. dyspergujących, zwilżających, wyrównujących). Rozróżnia się 3 podstawowe typy barwiarek: 1) barwiarki, w których barwiony wyrób jest w ruchu, a kąpiel barwiąca nieruchoma (np. napawarka, dżygier, farbiarka pasmowa); 2) wyrób jest unieruchomiony, a kąpiel w obiegu (aparaty cyrkulacyjne); 3) barwiony materiał i kąpiel są w ruchu (np. farbiarka dyszowa). Barwienie prowadzi się w temperaturze do 100°C lub w temperaturze 135–140°C (barwienie włókien syntet.); czynnikiem ogrzewającym kąpiel barwiącą jest najczęściej para.
Ze względu na odmienną budowę naturalnych włókien celulozowych (bawełna, len), włókien proteinowych (wełna, jedwab naturalny) oraz różnych włókien chem., każde z tych włókien wymaga innej obróbki wstępnej i zastosowania innego rodzaju barwników, np. naturalne włókno celulozowe barwi się barwnikami bezpośrednimi, siarkowymi, kadziowymi, lodowymi, włókna proteinowe — gł. barwnikami kwasowymi, włókna poliestrowe — barwnikami zawiesinowymi, włókna poliakrylonitrylowe — barwnikami zasadowymi.
Bibliografia
I. MIELICKI Zarys chemicznej obróbki wyrobów włókienniczych, Warszawa 1991.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia