Wybrzeże Kości Słoniowej. Historia

Wybrzeże Kości Słoniowej. Historia.

Wczesne dzieje terenów obecnego Wybrzeża Kości Słoniowej są słabo zbadane. W średniowieczu północna część kraju znalazła się kolejno pod wpływem wielkich państw Sudanu Zachodniego: Ghany, Mali i Songhaju. Naa początku XVIII w. powstało tam państwo Kong, które do XIX w. było ważnym centrum handlowym i ogniskiem rozprzestrzeniania się islamu. Na przeł. 1471 i 1472 Portugalczycy odkryli wybrzeże dla Europy. W XVI i XVII w. było ono penetrowane przez kupców i misjonarzy portugalskich, angielskich, holenderskich i francuskich (1637). Na przełomie XVII i XVIII w. powstały forty Assinie i Grand Bassam, główne punkty wywozu kości słoniowej i niewolników. Po 1830 ekspansja francuska nasiliła się i doprowadziła do zajęcia w ciągu XIX w. (gł. 1842–84) przez podboje lub w wyniku układów znacznych terenów, 1893 przekształconych w odrębną kolonię (od 1904 w składzie Francuskiej Afryki Zachodniej). Na północy, wchodzącej w skład państwa Samory’ego Touré, Francuzi spotkali się z silnym oporem ludności, który został zlikwidowany dopiero w wyniku pacyfikacji 1906–13. Gospodarka kolonialna polegała głównie na eksploatacji bogactw naturalnych (złoto, diamenty), rozwijano także gospodarkę plantacyjną (kawa, kakao).

Po II wojnie światowej na czele ruchu niepodległościowego stanęła Partia Demokratyczna Wybrzeża Kości Słoniowej (PDCI). W 1946 kraj uzyskał status terytorium zamorskiego. W 1958, w wyniku referendum stał się autonomiczną republiką w ramach Wspólnoty Francuskiej, a 7 VIII 1960 uzyskał pełną niepodległość i przystąpił do ONZ. Utrzymały się silne związki z Francją. Pierwszym prezydentem i szefem rządu został założyciel i przywódca PDCI, F. Houphouët-Boigny (1959–60 premier rządu autonomicznego), który wybrał kapitalistyczną drogę rozwoju kraju i związki z krajami afrykańskimi o podobnej orientacji. Wybrzeże stało się jednym z najbardziej ustabilizowanych i najzamożniejszych krajów afrykańskich.

Znaczne w latach 60. i 70. tempo rozwoju gospodarczego, od lat 80. malało: kraj przeżywał kryzys wywołany postępującym spadkiem cen eksportowych surowców rolnych oraz długotrwałą suszą. W państwie rządzonym autorytarnie 1960–90 przez prez. Houphouëta-Boigny’ego (5 reelekcji), obowiązywał system monopartyjny, jedyną legalną partią była PDCI, podlegająca prezydentowi. Symbolem jego epoki jest nowa stolica, zbudowana w Jamusukro. Pod naciskiem opozycji 1990 wprowadzono poprawki do konstytucji, legalizując system wielopartyjny; przeprowadzone w tym samym roku wybory wygrał jeszcze raz Houphouët-Boigny i PDCI. W 1993, po śmierci Houphouët-Boigny’ego, stanowisko prezydenta i przewodniczącego PDCI objął H. Konan-Bédié, pochodzący z południa kraju (wygrał on także wybory 1995).

W 1999 doszło do pierwszego w kraju wojskowego zamach stanu, który stał się początkiem nieustannych konfliktów. Konan-Bédié został obalony, władzę przejął Narodowy Komitet Ocalenia Publicznego z gen. R. Guei na czele, zawieszono konstytucję i rozwiązano parlament. W 2000 nowe władze powołały rząd tymczasowy z udziałem przedstawicieli armii i różnych partii politycznych. Postanowienia nowej konstytucji z 2000 dopuszczały kandydowanie na stanowisko prezydenta tylko osobom, których rodzice pochodzą z Wybrzeża. Uniemożliwiło to udział w wyborach A. Ouattary, pochodzącego z Burkina Faso przywódcy opozycyjnego RDR, partii reprezentującej głównie muzułmanów zamieszkujących północ kraju, w dużej mierze imigrantów.

Wybory prezydenckie 2000, zbojkotowane przez PDCI i RDR, wygrał przedstawiciel opozycji, chrześcijanin z południa kraju, L. Gbagbo, przewodniczący FPI, a wystąpienia opozycji zmusiły gen. Guei do ustąpienia. W wyborach parlamentarnych 2000 RDR nie wzięła udziału, a największe poparcie uzyskały FPI i PDCI. We IX 2002 Guei podjął nieudaną próbę zamachu stanu, w czasie której zginął, ale rebelia utrzymała się na muzułmańskiej północy, niechętnie nastawionej do władz wywodzących się z chrześcijańskiego południa kraju. Zamieszki przerodziły się w wojnę domową, ujawniły się antagonizmy religijne i etniczne. Francja zwiększyła kontyngent swoich żołnierzy. Kolejne porozumienie, zawarte 2003 pod naciskiem Francji i krajów Afryki Zachodniej nie weszło w życie. Jesienią 2004, po zniszczeniu przez żołnierzy francuskich lotnictwa Wybrzeża, w Abidżanie wybuchły gwałtowne zamieszki skierowane przeciw Europejczykom.XI 2010–IV 2011 okres dwuwładzy (byłego prezydenta Laurenta Gbagbo i nowoobranego — Alassane Ouattary)