Washington George
 
Encyklopedia PWN
Washington
[uọszıŋtən]
George Wymowa, Jerzy Waszyngton, ur. 22 II 1732, hrab. Westmoreland (stan Wirginia), zm. 14 XII 1799, Mount Vernon (tamże),
polityk amerykański, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych.
Kalendarium
Urodził się 22 II 1732 w hrabstwie Westmoreland (stan Wirginia). Nie miał formalnego wykształcenia, po śmierci ojca przebywał w Mount Vernon i pracował jako geometra; 1751–52 wraz z przyrodnim bratem, Lawrencem, odwiedził Barbados. Od 1752 był właścicielem plantacji w Mount Vernon, posiadaczem niewolników (wyznawał poglądy konserwatywne). W 1753–59 oficer amerykański sił zbrojnych, podczas wojny francusko-brytyjskiej 1755 organizował obronę zachodniej granicy Wirginii; 1759 zrezygnował ze służby wojskowej; po poślubieniu Marthy Dandridge Custis zamożny plantator wirgiński. W 1759–74 był członkiem legislatury kolonii Wirginia, 1760–74 sędzią w hrabstwie Fairfax; 1774–75 członek Kongresu Kontynentalnego, 1775 mianowany dowódcą Armii Kontynentalnej, organizował i szkolił oddziały milicji, rekrutował ochotników do regularnego wojska, tworzył zalążki floty amerykańskiej.
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych zmusił Brytyjczyków do ewakuacji Bostonu (17 III 1776), następnie poniósł klęskę, broniąc Nowego Jorku i wycofał oddziały amerykańskie do New Jersey; zimą na przełomie 1776 i 1777 odniósł sukcesy pod Trenton i Princeton, później przegrał bitwy pod Brandywine Creek (11 IX 1777) i Germantown (4 X), nie zdołał utrzymać Filadelfii i wycofał wojsko na leża zimowe do Valley Forge; 1778 odparł atak Brytyjczyków pod Montmouth (28 VI), a 17 X 1781 pod Yorktown przyjął kapitulację wojsk brytyjskich generała Ch. Cornwallisa, która zadecydowała o wyniku wojny o niepodległość. Po przejęciu przez Amerykanów Nowego Jorku XII 1783 ustąpił ze stanowiska naczelnego wodza, zrzekł się żołdu i powrócił do swojej posiadłości.
Współautor konstytucji, prezydent
W 1776 był uczestnikiem konwencji w Annapolis, 1787 przewodniczył konwencji konstytucyjnej w Filadelfii, opracowującej Konstytucję Stanów Zjednoczonych; 4 II 1789 został jednomyślnie wybrany na pierwszego prezydenta USA, 30 IV zaprzysiężony w Nowym Jorku, w orędziu zadeklarował politykę jednoczenia unii i reprezentowania interesów całego narodu; 1789 utworzył pierwszy rząd (mianował: sekretarzem stanu — T. Jeffersona, sekretarzem skarbu — A. Hamiltona, sekretarzem wojny — H. Knoxa, prokuratorem generalnym — E. Randolpha), wprowadził zasadę mianowania i odwoływania ministrów przez prezydenta; w pierwszej kadencji stosował zasadę równowagi w obsadzaniu stanowisk i neutralności wobec walki stronnictw politycznych; przyczynił się do wprowadzenia silnej polityki pieniężnej i podatkowej, przyspieszającej spłatę długu narodowego, 1791 poparł utworzenie silnego Banku Stanów Zjednoczonych. W 1792 jednomyślnie wybrany na drugą kadencję (1793–97); jako zwolennik silnej władzy centralnej zaczął popierać działania A. Hamiltona i partię federalistów; w polityce zagranicznej był zwolennikiem niewiązania się w sojusze z innymi krajami — 1793 ogłosił neutralność Stanów Zjednoczonych w wojnie francusko-brytyjskiej; 1794 doprowadził do uregulowania kwestii granicznych z Wielką Brytanią (tzw. traktat Jaya), a 1795 — stosunków z Hiszpanią (traktat w San Lorenzo), uzyskując dla Amerykanów swobodę żeglugi po Missisipi i ustalając południową granicę USA.
W trakcie jego administracji doszło do powstania pierwszych amerykańskich partii politycznych oraz Banku Stanów Zjednoczonych; 9 IX 1796 wystosował adres pożegnalny do narodu, w którym opublikował zasady, którymi winny się kierować w przyszłości Stany Zjednoczone, w tym zasadę neutralności. Od 1797 przebywał w Mount Vernon, gdzie odwiedził go między innymi Polak J. Ursyn Niemcewicz, który napisał potem jego pierwszą biografię. W 1798 został mianowany przez J. Adamsa dowódcą tworzącej się armii amerykanskiej podczas nie wypowiedzianej wojny z Francją. Zmarł 14 XII 1799 w Mount Vernon (stan Wirginia). Autor The Diares of George Washington (t. 1–6 1976–80).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Washington George podczas bitwy o Monmouth — Monmouth County Historical Association fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mount Vernon, rezydencja G. Washingtona, styl kolonialny , poł. XVIII w.fot. A. Rolak/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Waszyngton, Biały Dom (Stany Zjednoczone)fot. A. Znamierowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia