Umajjadzi
 
Encyklopedia PWN
Umajjadzi, Omajjadzi, Banū Umayya, Umawiyyūn,
dynastia 14 kalifów, panująca w państwie arabsko-muzułmańskim 661–750;
ród Umajja (któremu w czasach Mahometa przewodził Abu Sufjan) należał do plemienia Kurajszytów; początkowo niechętny islamowi, ok. 627 przyjął nową religię, a członkowie rodu stopniowo obejmowali wysokie stanowiska w kalifacie, zwłaszcza za panowania trzeciego kalifa Usmana (644–656) z rodu Umajjadów; po jego śmierci namiestnik Syrii Mu’awija nie podporządkował się czwartemu kalifowi — Alemu Ibn Abi Talibowi (656–661), a po zgonie Alego sam zdobył godność kalifa (panował 661–680), zapoczątkowując dziedziczną dynastię kalifów umajjadzkich. Umajjadzi od początku musieli walczyć z szyitami, zwolennikami kalifa Alego i jego potomków (Alidów). Ród Umajjadzi miał 2 gałęzie: Sufjanidzi (661–684), potomkowie Abu Sufjana, i Marwanidzi (684–750), potomkowie Marwana I. Stolicą kalifatu został Damaszek; Umajjadzi podbili ogromne obszary — od Pirenejów, O. Atlantyckiego i Sahary po Kaukaz, Tienszan i Indus, stanowili nieustanne zagrożenie dla Bizancjum; oparli się na Arabach, utrzymując dawne arabskie zwyczaje plemienne (jednak administracja podbitych ziem pozostała perska i bizant.). Wybitni władcy z dynastii Umajjadów to Abd al-Malik (685–705) i Al-Walid I (705–715), którzy język arabski uczynili językiem administracji, zorganizowali pocztę, ustanowili pieniądz arabski, popierali rozwój architektury; rządy Umajjadów to okres rozkwitu gosp. i kulturalnego. Od klęski 717 armii arabskiej w bitwie z armią bizant. cesarza Leona III rozpoczął się zmierzch dynastii; 747 wybuchło powstanie szyitów w Chorasanie i w rezultacie rządy objęła dyn. Abbasydów; jedyny ocalały z krwawego pogromu członek dynastii Umajjadów, Abd ar-Rahman, zbiegł na Płw. Iberyjski i tam 756 utworzył emirat kordobański, przekształcony 929 w kalifat kordobański, istniejący do 1031.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Damaszek, meczet Umajjadów (Syria)fot. P. Parandowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia