Niemen, białorus. Nioman, litew. Nemunas, ros. Nëman,
rzeka na Białorusi i Litwie, w dolnym biegu (na dł. 99 km od ujścia) wyznacza granicę między Litwą a Rosją (obwód królewiecki), w środkowym — między Litwą a Białorusią (17 km);
Niemen
Encyklopedia PWN
Ujście: uchodzi do akwenu: Bałtyckie, Morze (Zalew Kuroński)
Długość: 937 km
Powierzchnia dorzecza: 98,2 tys. km2
Przepływ średni: 678 m3/s (maks. 6820)
Główne rzeki zasilające: Berezyna, Mereczanka, Wilia, Niewiaża, Dubisa, Minia, Szczara, Świsłocz, Czarna Hańcza, Szeszupa
Główne miejscowości: Grodno, Druskieniki, Olita, Kowno, Sowieck
Historia. Rejon jednej z największych bitew wojny polsko-bolszewickiej 1919–20; stoczona przez jednostki WP w celu ostatecznego pokonania wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego odbudowującego swe siły po klęsce w bitwie warszawskiej 1920 i przygotowującego nową ofensywę; pol. siły pod dowództwem marsz. J. Piłsudskiego, zorganizowane w 2 armie: 2 (gen. E. Rydz-Śmigły) i 4 (gen. L. Skierski), znajdujące się na linii Suwałki–Sejny–Sokółka–Brzostowica Wielka–Prużany–Kobryń, 20–22 IX zaatakowały wojska sowieckie dowodzone przez M. Tuchaczewskiego (4 armie); pol. armie liczyły ok. 150 tys. żołnierzy, sowieckie — 70 tys.; północna grupa wykonująca gł. uderzenie nacierała z rejonu Sejn, po przełamaniu oporu oddziałów litew. zajęła Druskieniki (23 IX) i zdobyła Lidę (28 IX); inne pol. siły po kilkudniowych bojach zajęły Wołkowysk (23 IX), zdobyły Grodno i sforsowały N. (25–26 IX) oraz dotarły do Mostów (27 IX); jednostki WP zmusiły Armię Czerwoną do odwrotu, podjęły próbę okrążenia przeciwnika; sowieckie armie poniosły duże straty, ale zdołały przebić się na wschód; od 29 IX dywizje pol. podjęły pościg i zajęły: Baranowicze (30 IX), Nowogródek (1 X), a 3–4 X doszły do rejonu Mira i Stołpców, następnie zdobyły: Święciany (10 X), Mołodeczno (12 X) i przed wstrzymaniem 18 X działań wojennych (na podstawie rozejmu zawartego 12 X) zajęły Mińsk; wojska pol. nie rozbiły całkowicie przeciwnika, ale opanowały znaczną część Kresów, co wywarło wpływ na pol.-sowieckie rokowania pokojowe i przebieg granicy ustalonej w traktacie ryskim.