Jukatan

Jukatan, hiszp. Península de Yucatán, ang. Yucatan Peninsula,

półwysep w Ameryce Środkowej, we wschodnim Meksyku, północnej Gwatemali i Belize, między Zatoką Meksykańską a Morzem Karaibskim;

powierzchnia około 180 tysięcy km²; zbudowany z wapieni trzeciorzędowych (rozwinięte zjawiska krasowe); wybrzeże niskie, akumulacyjne; równiny, na południu góry Maya (wysokość do 1122 m); klimat podrównikowy wilgotny; roczna suma opadów od 500 mm na północy do 3800 mm na południu; średnia temperatura w styczniu 20–22°C, w lipcu 25–29°C; las równikowy, sawanna, wzdłuż wybrzeża namorzyny; główne miasta: Belize, Mérida, Campeche.

Historia.

Centrum cywilizacji Majów (IV w. p.n.e.–pocz. XVI w.); od X w. północna część Jukatanu pod wpływami Tolteków; główne ośrodki: Chichén Itzá, Mayapán, Uxmal; od XVI w. Jukatan, podbity przez Hiszpanów (F. de Montejo — ojciec i syn), wchodził w skład hiszpańskiego wicekrólestwa Nowej Hiszpanii; obecnie większość Jukatanu należy do Meksyku, południowo-wschodnia część do Belize, a południowa do Gwatemali; ważny region turystyczny; ślady wysoko rozwiniętej kultury Majów — ruiny miast: Chichén Itzá, Mayapán, Uxmal.

Jukatan, ruiny miasta Majów Tulum na wschodnim wybrzeżu

Uxmal, widok ogólny ruin miasta, X–XV w. (Meksyk)

Kabah, Łuk Triumfalny, kultura Majów (Meksyk)