Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych

Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych,

dokument przyjęty 4 VII 1776 przez obradujący w Filadelfii II Kongres Kontynentalny, złożony z przedstawicieli 13 kolonii brytyjskiej w Ameryce Północnej;

stanowiła ważny akt polityczny wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1775–83, inicjujący niepodległy byt tego państwa. Autorem tekstu Deklaracji, opracowanym przez powołaną 11 VI 1776 komisję w składzie: Th. Jefferson, B. Franklin, J. Adams, R. Livingston i R. Sherman, był Jefferson. Deklaracja zawierała filozoficzne, moralne i prawne uzasadnienie zerwania przez kolonie więzów z Wielką Brytanią; powołując się na oświeceniową doktrynę praw naturalnych, do których zaliczała prawo do życia, wolności i dążenia do szczęścia, upoważniała lud do obalenia rządów, które tych praw nie przestrzegają; wyliczając wszystkie nadużycia i krzywdy wyrządzone koloniom przez króla brytyjskiego Jerzego III, wypowiadała mu posłuszeństwo i ogłaszała kolonie wolnymi państwami, mającymi prawo do prowadzenia wojny, zawierania pokoju i dokonywania wszelkich aktów, przysługujących suwerennym państwom. Postanowienia Deklaracji miały doniosłe znaczenie dla konstytucjonalizmu światowego jako pierwowzór deklaracji praw obywatelskich. Dzień 4 VII jest świętem narodowym Stanów Zjednoczonych (Święto Niepodległości).

Bibliografia

I. Rusinowa Geneza Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1974;

C. Becker The Declaration of Independence: A Study in the History of Political Ideas, ed. 2, New York 1958.