August II

August II, zw. Mocnym, z dynastii Wettinów, ur. 12 V 1670, Drezno, zm. 1 II 1733, Warszawa,

elektor saski od 1694 (jako Fryderyk August I), król Polski 1697–1706 i od 1709, syn elektora Jana Jerzego III i Anny Zofii, księżniczki duńskiej, ojciec Augusta III.

Zwolennik władzy absolutnej; przeprowadził w Saksonii wiele reform politycznych i gospodarczych; 1700 jako elektor saski przystąpił do wojny północnej 1700–21, wciągając w nią Polskę; 1704 opozycyjna szlachta skupiona w konfederacji warszawskiej ogłosiła, przy poparciu szwedzkim, królem polskim Stanisława Leszczyńskiego; w wyniku klęsk wojsk saskich i wkroczenia Szwedów do Saksonii August II abdykował, podpisując traktat w Altranstädt; powrót na tron polski (1709) umożliwiły mu zwycięstwo rosyjskie pod Połtawą i pomoc Piotra I oraz poparcie szlachty skupionej w konfederacji sandomierskiej; obawa przed absolutyzmem oraz ekscesy wojsk saskich doprowadziły do zawiązania konfederacji zwanej tarnogrodzką (1715–17), zakończonej za pośrednictwem rosyjskim kompromisowym układem warszawskim i Sejmem Niemym; wysuwane przez Prusy propozycje rozbioru Polski nie zostały przyjęte przez Augusta II; Saksonia przeżyła pod jego rządami okres rozkwitu gospodarczego i kulturalnego, Polska — okres upadku; słynął z miłostek (hr. Cosel, K. Lubomirska, M. Denhoffowa i in.).