W etyce Abelard podjął zagadnienie podstawy moralności czynów ludzkich. Dowodził, że czyn sam z siebie nie ma kwalifikacji moralnej, jego wartość wynika z intencji działającego człowieka. Intencję konfrontował z normą obiektywną, którą wg niego jest wola Boża wyrażona w prawie naturalnym. Podmiot działający winien starać się o trafne rozpoznanie tej normy w swoim sumieniu. Postępowanie wbrew temu, co człowiek poznaje jako powinne, jest czynem grzesznym, przyzwoleniem na zło, a tym samym okazywaniem pogardy Bogu. Abelard opracował metodę dowodzenia teologicznego. Przez wprowadzenie doń reguł dialektyki dowartościował w interpretacji prawd wiary rolę ludzkiego rozumu, który ma zgłębiać sens wyrażających je słów i uzasadniać dane Objawienia. Metoda ta stała się hermeneutyką; tradycji teologicznej, której świadectwa miał badać rozum, kierując się w dyspucie regułami przedstawionymi w przedmowie do traktatu
Tak i Nie (ok. 1121–1122, wydanie 1885, wydanie polskie 1969). W obszernym dziele pt.
Theologia (w 3 zasadniczych jego wersjach wydanie 1885):
Theologia Summi Boni (ok. 1119–1120),
Teologia chrześcijańska (ok. 1122–1126, wydanie polskie 1970),
Theologia Scholarium (ok. 1135–1139) Abelard starał się za pomocą metody dialektycznej oraz analogii wyjaśnić jedność natury Bożej i troistość Osób. Podawane przezeń uzasadnienia tajemnicy Trójcy Świętej i tłumaczenia relacji między Osobami Boskimi ściągnęły oskarżenie o
sabelianizm. Na synodzie w Soissons krytykowano go za przypisywanie atrybutu wszechmocy szczególnie (
specialiter) Bogu Ojcu, w Sens zaś — za pogląd, że każde boskie działanie, w tym i stwarzanie, jest koniecznym, bo zdeterminowanym naturą Bożą, aktem wyboru tego, co najlepsze. W chrystologii Abelard uwzględniał przede wszystkim subiektywny aspekt zbawienia: głównym celem wcielenia Chrystusa było oświecenie każdego człowieka z osobna mądrością i przez ofiarę paschalną wzbudzenie w nim przemieniającej go miłości. Opowiadał się za uniwersalizmem zbawczym w przeświadczeniu, że niektórzy z filozofów pogańskich mieli przeczucie prawd objawionych i wiedli życie godziwe wg prawa naturalnego, którego normy
Ewangelia jedynie odnowiła i udoskonaliła.