Bretton Woods system

Bretton Woods system

[bretn ^uudz sı̣stəm] ,

międzynarodowy system walutowy stworzony na konferencji (1–22 VII 1944) walutowo-finansowej ONZ w Bretton Woods (USA);

pierwszy w historii międzynarodowy system walutowy wprowadzony w drodze formalnego porozumienia; powołano wówczas: Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) oraz Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju. Celem systemu Bretton Woods było doprowadzenie do stabilizacji kursów i powszechnej wymienialności walut krajów członkowskich MFW na złoto. W ramach systemu Bretton Woods funkcjonowały 2 strefy walutowe: funta szterlinga i franka francuskiego, do których należały kraje ekonomiczne powiązane z Wielką Brytanią i Francją. Główne założenia systemu znalazły się w statucie MFW i obejmowały: wyznaczenie parytetów krajowych walut w złocie lub dolarach USA; wymienialność amerykańskiego dolara na złoto na szczeblu banków centralnych po urzędowym kursie 35 dolarów USA za uncję; możliwość zmiany parytetu (w uzgodnieniu z MFW), ale tylko w wypadku zachwiania bilansu płatniczego danego kraju; konieczność oparcia transakcji walutowych między krajami MFW na parytecie walutowym (wahania kursów mogły wynosić ± 1%). W 1950–58 działała Europejska Unia Płatnicza, a 1958, po wprowadzeniu zewnętrznych wymienialności walut krajów Europy Zachodniej, Europejski Układ Walutowy. Zmiany parytetów nastąpiły dwukrotnie — 1949 i 1967, po dewaluacji funta szterlinga. Pierwszą poprawkę do statutu MFW wprowadzono 1969, po podjęciu decyzji o emisji specjalnych praw ciągnienia. System Bretton Woods zaczął się załamywać 1971, gdy USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto. W porozumieniu waszyngtońskim z XII 1971 część krajów ustaliła nowe parytety swoich walut, inne oparły je na dolarach USA. Ostatecznie system Bretton Woods załamał się II 1973 po dewaluacji dolara i wprowadzeniu kursu płynnego. Nowe zasady funkcjonowania MFW uchwalone IV 1976 i wprowadzone w życie 1978 położyły kres systemowi Bretton Woods