incompatibilitas
[łac.]:
incompatibilitas
Encyklopedia PWN
1) w Polsce przedrozbiorowej zakaz łącznego sprawowania przez jedną osobę niektórych urzędów publicznych, wprowadzony m.in. na mocy przywilejów: czerwińskiego (1422) i nieszawskiego (1454) oraz konstytucji sejmowych z 1538 i 1562–63; przepisy zabraniały łączenia w tej samej ziemi urzędów: starosty i sędziego ziemskiego, starosty i wojewody, kanclerza z funkcją starosty, wojewody lub kasztelana, 2 starostw sądowych; przez incompatibilitas szlachta chciała ograniczyć kumulowanie władzy i polityczną przewagę magnatów w państwie; zakazy te często nie były przestrzegane;
2) współcześnie w niektórych państwach konstytucyjnych zasada odnosząca się głównie do członków parlamentu zakazująca łączenia mandatu poselskiego z niektórymi funkcjami publicznymi lub zawodowymi, np. we Francji posła i ministra, w Polsce zakaz łączenia mandatu parlamentarnego z funkcją prezesa NIK, prezesa Narodowego Banku Polskiego, rzecznika praw obywatelskich, rzecznika praw dziecka, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka KRRiT, ambasadora, prezydenta miasta lub z zatrudnieniem w administracji rządowej.
