Brazylia. Gospodarka

Brazylia. Gospodarka.

Brazylia jest krajem przemysłowo-rolniczym, jednym z najlepiej rozwiniętych w Ameryce Południowej, o PKB wg parytetu siły nabywczej 9,7 tys. dolarów USA na 1 mieszkańca (2007). Poważnym problemem gospodarczym jest ogromne zadłużenie zagraniczne (230 mld dolarów USA, 2007); trudności płatnicze w latach 80. doprowadziły do destabilizacji gospodarki i wysokiej inflacji (z 338% w 1987, 933% w 1988 do 1110% w 1992), co skłoniło rząd do ogłoszenia moratorium na zadłużenie oraz wprowadzenia kolejnych, w większości nieudanych, planów stabilizacyjnych, które próbowały pogodzić ograniczenie inflacji ze wzrostem gospodarczym. Struktura wytwarzania PKB jest następująca: rolnictwo 5%, przemysł 31%, usługi 64% (2007).

Przemysł.

Brazylia jest krajem zasobnym w surowce miner.; wydobywa się ropę naft. i gaz ziemny (gł. nad Zat. Wszystkich Świętych, w stanach Sergipe i Alagoas), węgiel kam. (gł. w stanie Santa Catarina), rudy żel. (gł. w Minas Gerais i Pará, 1 miejsce w Ameryce Łac.), manganu (gł. Pará i Amapá), niklu, boksyty, rudy chromu, cynku, miedzi, cyny, ołowiu, złoto (Minas Gerais), kamienie szlachetne (zwłaszcza diamenty), rudy uranu, sól kam.; gł. regionem górniczym jest stan Minas Gerais. Elektrownie wodne dostarczają ok. 93% energii; największe elektrownie na rz. Parana, Tucurui, Grande i Săo Francisco. Przemysł przetwórczy jest skoncentrowany gł. w południowo-wschodniej i południowej części kraju (w tym na stan Săo Paulo przypada ok. 50% zatrudnionych i ponad 55% wartości produkcji przem.); do jego gł. gałęzi należą: przemysł spoż., włók., hutnictwo żelaza i metali nieżel. (m.in. Volta Redonda, Sorocaba, Ouro Pręto), przemysł metal., środków transportu (gł. samochodowy), elektrotechniczny, cementowy, chem., rafineryjny, celulozowo-papierniczy; gł. ośr. przem.: Săo Paulo, Rio de Janeiro, Belo Horizonte. Górnictwo i przemysł przetwórczy dostarczają łącznie ok. 30% wartości produktu krajowego brutto.

Rolnictwo.

Podstawą rolnictwa jest plantacyjna uprawa ziemi i ekstensywna hodowla zwierząt; w rolnictwie dominują małe, niskotowarowe gospodarstwa rolne; wielkie gospodarstwa obejmujące ok. 1/3 pow. użytków rolnych, wskutek proeksportowej polityki państwa zostały unowocześnione tak, że oprócz produkcji roślinnej i zwierzęcej zajmują się również przetwórstwem rolno-spożywczym; struktura użytkowania ziemi (użytki rolne stanowią 31,2% pow. kraju, 2002): grunty orne i plantacje 6% pow., łąki i pastwiska 21,7%, lasy 57,4%. Ziemie uprawne i plantacje są rozmieszczone gł. na wschodzie i południu kraju; gł. rośliny plantacyjne: kawa (1. miejsce w świecie w zbiorach), bawełna, trzcina cukrowa (1. miejsce), kakaowiec (2. miejsce, po Wybrzeżu Kości Słoniowej); gł. rośliny uprawne żywieniowe: kukurydza (3. miejsce, po USA i Chinach), maniok (2. miejsce, po Nigerii), fasola (2. miejsce, po Indiach), ryż; poza tym uprawia się agawę sizalową (1. miejsce), rośliny oleiste (soja — 2. miejsce, po USA), banany (1. miejsce), pomarańcze, winorośl. Hodowla (pogłowie w mln sztuk, 2004): bydła (192,0; 1. miejsce), trzody chlewnej (33,0), owiec (14,2), kóz, koni i in. Lasy dostarczają drewna (259 mln m³, 2003), kauczuku (96 tys. t), wosku z palmy carnauba, orzeszków para, owoców palmy babassu, mate i in.; wyrąb i wypalanie lasów obejmują ok. 8 mln ha rocznie (239 mln m³); drewno pozyskuje się gł. w celach użytkowych (w tym cenione w meblarstwie drewno mahoniowe i palisandrowe) i opałowych. Rybołówstwo mor. (połowy 822 tys. t, 2002) i słodkowodne (gł. w dorzeczu Amazonki). Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo (gł. z rzek Amazonii) dostarczają łącznie ok. 8% wartości produktu krajowego brutto.

Transport i łączność.

Sieć komunik. jest rozmieszczona nierównomiernie, najgęstsza — w południowo-wschodniej części kraju; najważniejszy jest transport lądowy; długość dróg kołowych ok. 1,9 mln km, gł. trasy: Droga Panamer. (Belem–Brasília–Pôrto Velho, 4,8 tys. km), Transamazonika (Joăo Pessoa–Cruzeiro do Sul, 5,5 tys. km); w budowie droga Perimetral Norte łącząca m. Macapá z Kolumbią; długość linii kol. ponad 30 tys. km; ważną rolę odgrywa transport wodny, gł. w Amazonii; długość dróg wodnych w Brazylii — ok. 50 tys. km; nośność mor. floty handl. ok. 9 mln DWT; gł. porty handl.: Santos, Rio de Janeiro, Paranaguá; duże znaczenie ma komunikacja lotn. — międzynar. porty lotn. znajdują się w Rio de Janeiro, Săo Paulo, Brasílii i 17 innych miastach. Dobrzinięta sieć telefonii stacjonarnej i radiowa; w użyciu 65,6 mln telefonów komórkowych (2004).

Turystyka.

W 2001 Brazylię odwiedziło 4,8 mln turystów, a wpływy z turystyki wyniosły 3,7 mld dol. USA; gł. ośr. turystyczne: Rio de Janeiro, Săo Paulo, Belo Horizonte.

Handel zagraniczny.

Brazylia eksportuje gł. środki transportu, kawę, rudy żelaza, wyroby chem., tytoń, cukier, kakao, tekstylia, produkty żywnościowe; importuje maszyny, surowce chem. i in.; handel gł. z USA, Niemcami, Argentyną, Chinami. Od poł. lat 90. XX w. notowany był ujemny bilans handl.; od pocz. XXI w. utrzymuje się bilans dodatni (eksport 115 mld dol USA, import 78 mld dol USA, 2005).