zwyczaj międzynarodowy,
oprócz umów międzynarodowych, podstawowe źródło norm prawa międzynarodowego;
zwyczaj międzynarodowy
Encyklopedia PWN
powstaje w wyniku dostatecznie konsekwentnej i utrwalonej, a jednocześnie uznanej za prawo (opinio iuris) praktyki państwowej. Przez wiele wieków zwyczaj był głównym źródłem prawa międzynarodowego; dopiero od 1815 (kongres wiedeński) występuje tendencja do tworzenia norm prawa międzynarodowego, również za pomocą wielostronnych umów międzynarodowych; od XIX w. znaczenie zwyczaju międzynarodowego stopniowo malało, jednak, mimo obecnych postępów w dziedzinie kodyfikacji prawa międzynarodowgo, normy zwyczajowe stanowią jeszcze znaczną część tego prawa; w statutach trybunałów haskich (Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej 1922 i Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości 1945) wyraźnie zaznaczono, że umowy międzynarodowe stoją na pierwszym miejscu wśród źródeł prawa międzynarodowego, chociaż Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (stanowiący część Karty Narodów Zjednoczonych) zawiera stwierdzenie, że Trybunał orzekając będzie stosował „...zwyczaj międzynarodowy jako dowód powszechnej praktyki przyjętej przez prawo...”. Pojęcie „zwyczaj międzynarodowy”, poza normami prawnymi, obejmuje także dość liczne w stosunkach międzynarodowych (zwłaszcza dyplomatycznych i konsularnych) normy kurtuazyjne, oparte na szacunku, jaki winny okazywać sobie zarówno podmioty prawa międzynarodowego, jak i osoby, które je reprezentują.
