tunel
budowla podziemna o charakterze liniowym, służąca celom komunikacyjnym lub transportowym.
[ang.],
tunel
Encyklopedia PWN
Tunele transportowe to sztolnie hydrotechniczne (np. doprowadzające wodę do elektrowni wodnych), kolektory kanalizacyjne (w sieci kanalizacyjnej), tunele wodociągowe doprowadzające wodę do miast; tunele techniczne w zakładach przemysłowych, a także tunele służące celom naukowo-badawczym (np. akceleratory w laboratoriach CERN). Wśród tuneli komunikacyjnych rozróżnia się górskie, nizinne (np. miejskie) i podwodne. W zależności od gruntu i rodzaju przeszkody przebijanie tunelu jest prowadzone metodami: górniczymi (tunele głębokie, najczęściej w gruntach skalistych), odkrywkowymi (tunele płytkie), ścian szczelinowych i specjalnymi (w tym metodą tarczową — zastosowanie do drążenia specjalnych tarcz pozwala na jednoczesne szybkie drążenie i wykonywanie obudowy tunelu za pomocą elementów zwanych tubingami).
Już ok. 3000 p.n.e. drążono chodniki w kopalniach krzemienia. W 2180–2160 p.n.e. wybudowano tunel pod Eufratem w starożytnym Babilonie; wykonywano podziemne przejścia w świątyniach i pod piramidami. W VI w. p.n.e. wydrążono tunel pod górą na wyspie Samos w Grecji. W czasach rzymskich budowano tunele zaopatrujące w wodę miasta. Około 1480 wykonano pierwszy tunel w Alpach (Monte Viso o długości ok. 75 m). W Polsce do ważniejszych należą: tunel drogowy pod Wisłostradą w Warszawie (długości 900 m), tunele szlakowe i stacyjne metra w Warszawie, tunel kolejowy w miejscowości Tunel (768 m).
