triumwirat
w starożytnym Rzymie kolegium złożone z 3 urzędników;
[łac. tresviri ‘trzej mężowie’],
triumwirat
Encyklopedia PWN
I triumwirat — nowożytne określenie nieformalnego porozumienia zawartego 60 r. p.n.e. przez Marka Krassusa, Pompejusza Wielkiego i Cezara, „by nic w republice nie działo się bez ich zgody”; jego kresem była śmierć Krassusa oraz Julii, córki Cezara i żony Pompejusza Wielkiego (53 r.); II triumwirat — nadzwyczajny urząd, utworzony 27 XI 43 r. p.n.e. na mocy lex Titia, nadający wodzom cezarian: Markowi Antoniuszowi, młodemu Cezarowi (przyszłemu Augustowi) i Lepidusowi, nieograniczoną władzę na 5 lat jako tresviri rei publicae constituenda [‘triumwirowie dla ustanowienia rzeczypospolitej’]; 37 r. partnerzy przedłużyli go o 5 lat; tylko młody Cezar zadbał o zatwierdzenie triumwiratu przez lud; II triumwirat oficjalnie wygasł 31 XII 33 r., został zastąpiony przez quasi-wojskową przysięgę na wierność, złożoną Cezarowi i Markowi Antoniuszowi (Lepidus nie miał już żadnej władzy) przez ludność podległych im obszarów przed wybuchem wojny domowej 32 r. p.n.e.
