szkodniki

szkodniki,

nazwa odnoszona do organizmów, których działalność życiowa powoduje straty w gospodarce człowieka;

zwierzęta uszkadzające rośliny uprawne i ich zbiory (np. w spichrzach, magazynach, zakładach przetwórczych), drzewa, krzewy leśne i parkowe, produkty spoż., materiały tekstylne, drzewne, księgozbiory itp.; są to: nicienie, niektóre ślimaki, wije, roztocze, owady (najliczniejsza grupa), a z kręgowców gł. gryzonie. Masowemu pojawianiu się szkodników roślin sprzyja uprawa jednego gat. roślin na dużej powierzchni i intensyfikacja rolnictwa. Szkodniki roślin nie tylko uszkadzają i zniekształcają różnorodne części roślin, co prowadzi do znacznego obniżenia plonu, a nawet zamierania roślin, ale także przenoszą czynniki chorobotwórcze (wirusy, bakterie, grzyby). Straty powodowane przez szkodniki w uprawach osiągają w skali świat. 10–15% wartości plonów. Racjonalna ochrona roślin przed szkodnikami obejmuje: profilaktykę, kwarantannę, odpowiednią agrotechnikę i właściwy płodozmian, niszczenie chwastów i resztek pożniwnych, przestrzeganie optymalnych terminów siewu i sprzętu, stosowanie odpornych odmian oraz zabiegi bezpośredniego zwalczania szkodników metodami biol., chem., fizykochemicznymi i mech.; najbardziej skuteczne jest zwalczanie kompleksowe, łączące różne metody w jeden zespół. Zapobieganie występowaniu szkodników w produktach polega m.in. na zapewnieniu odpowiednich warunków przechowywania, np. przez utrzymywanie czystości produktów, przewietrzanie, chronienie przed zawilgoceniem. Określaniem gat. szkodliwych, rejestrowaniem ich pojawiania się, badaniem biologii, ekologii i szkodliwości, jak też oprac. metod zapobiegania i zwalczania zajmuje się przede wszystkim entomologia stosowana.