selen
 
Encyklopedia PWN
selen
[gr. selḗnē ‘księżyc’],
Se, selenium,
pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 34;
Symbol: Se
Nazwa łacińska: Selenium
Liczba atomowa: 34
Pierwiastek promieniotwórczy: nie
Grupa układu okresowego pierwiastków: 16 — tlenowce
Odkrycie: 1817
względna masa atomowa 78,96; s. należy do grupy tlenowców; jest niemetalem; temperatura topnienia 217°C, temperatura wrzenia 685°C; występuje w kilku odmianach alotropowych; najtrwalszą odmianą jest selen szary, zw. metalicznym, o gęstości 4,79 g/cm3, półprzewodnik; znane są też: odmiana krystal. o barwie czerwonej — s. czerwony oraz s. bezpostaciowy występujący jako czerwony proszek lub w postaci szklistej o barwie szarej; w związkach selen występuje na stopniach utlenienia: –II, II, IV i VI; ogrzewany łączy się z tlenem (tworząc ditlenek selenu SeO2), fluorowcami (np. SeF6, SeF4, SeBr2, Se2Cl2); z metalami daje selenki (z litowcami, np. potasem, reaguje bardzo energicznie). Występuje w przyrodzie w niewielkich ilościach, gł. w złożach siarki i jej związków, bardzo rzadko tworzy własne minerały. S. otrzymuje się gł. ze szlamu anodowego powstającego po elektrorafinacji miedzi (w czasie prażenia rud siarczkowych, np. siarczku miedzi, pewne ilości s. przechodzą do pyłów). Stosowany gł. do wyrobu ogniw fotoelektrycznych, diod foto- i elektroluminescencyjnych, cienkich warstw opt., do barwienia szkła i porcelany na kolor czerwony i jako dodatek do stali nierdzewnej. Związki selenu (zwłaszcza selenowodór) są toksyczne. Selen odkrył 1817 J.J. Berzelius.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia