rząd
 
Encyklopedia PWN
rząd,
prawo w wąskim znaczeniu inne określenie Rady Ministrów jako naczelnego, kolegialnego organu władzy wykonawczej, kierującego podporządkowanym mu aparatem administracji rządowej (ministerstwa, urzędy centralne, administracja terenowa) i zapewniającego jednolitość jego działania;
w znaczeniu szerszym — określenie całego systemu organizacyjny administracji podporządkowanej Radzie Ministrów. Rząd (Rada Ministrów) w znaczeniu współczesnym ukształtował się na przeł. XVIII i XIX w. wraz z uformowaniem się współcz. systemów ustrojowych: parlamentarnego (rząd jest bezpośrednio związany z parlamentem; jest tworzony przez ugrupowania mające większość w parlamencie; ponosi polityczną odpowiedzialność przed parlamentem, a szef rządu — premier, kanclerz, jest faktycznym kierownikiem władzy wykonawczej; W. Brytania, Włochy, Hiszpania, Japonia) oraz prezydenckiego (rząd jest powoływany przez prezydenta, ponosi przed nim odpowiedzialność, a faktycznym kierownikiem władzy wykonawczej jest prezydent; w klasycznej wersji tego systemu — USA, nie istnieje odrębny urząd premiera, a jego funkcje są wykonywane przez prezydenta; w niektórych państwach istnieją systemy mieszane, półprezydenckie: Francja, Rosja). W Polsce system parlamentarny funkcjonował do 1935; w PRL rząd, choć formalnie podporządkowany sejmowi, faktycznie wykonywał politykę ustalaną przez kierownictwo PZPR; po 1989 przywrócono system parlamentarny, w wersji tzw. parlamentaryzmu zracjonalizowanego; rząd jest powoływany przez prezydenta, udział sejmu przejawia się w udzieleniu wotum zaufania rządowi wybranemu przez prezydenta albo w dokonaniu wyboru własnego rządu; rząd ponosi odpowiedzialność przed sejmem, który może mu wyrazić wotum nieufności; rząd jest poddany kontroli sejmu (sprawozdania, procedury interpelacyjne, komisje śledcze).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia