przedsiębiorstwo,
ekon. jeden z 3 podstawowych, oprócz gospodarstwa domowego i państwa, podmiotów w gospodarce rynkowej, wyodrębniony pod względem ekonomicznym, techniczno-produkcyjnym, organizacyjnym i prawnym.
przedsiębiorstwo
Encyklopedia PWN
Przedsiębiorstwa istniały już w starożytności, jednak ostatecznie ukształtowały się w okresie kapitalizmu, w wyniku rozwoju gospodarki towarowej. Pierwotnie przedsiębiorstwo stanowiło własność jednego przedsiębiorcy, potem pojawiły się przedsiębiorstwa należące do kilku właścicieli. Początkowo przyjmowały formę prostych spółek osobowych, tzw. spółek cywilnych (często rodzinnych), w okresie kapitalizmu pojawiły się nowe formy spółek osobowych (ograniczające odpowiedzialność majątkową wspólników), spółki kapitałowe, a od połowy XIX w. (w Polsce od 1861) także przedsiębiorstwa spółdzielcze. We wszystkich okresach najliczniejsze były przedsiębiorstwa jednoosobowe (np. w Polsce 1938 do spółek kapitałowych należało tylko 1,5% zakładów handlowych, a do pojedynczych osób 92% zakładów), a jednak w okresie rozwiniętego kapitalizmu decydujące znaczenie miały spółki akcyjne; pierwsze z nich powstały na przełomie XVI i XVII w. (1600 brytyjska Kompania Wschodnioindyjska), w Polsce w 2. połowie XVIII w. (1766 Kompania Manufaktur Wełnianych); na ziemiach polskich ważną rolę zaczęły odgrywać dopiero od lat 70. XIX w. Osobną kategorię stanowią przedsiębiorstwa państwowe. Istniały już w średniowieczu i czasach nowożytnych (np. w Polsce żupy solne), dużą rolę odgrywały w okresie kształtowania się stosunków kapitalistycznych, np. w Królestwie Polskim i w Prusach do lat 70. XIX w. wielkie znaczenie miało skarbowe górnictwo i hutnictwo, a później we wszystkich państwach zaborczych państwowe przedsiębiorstwa kolejowe. Po 1918 w Polsce, oprócz kilku przedsiębiorstw monopolowych, do państwa należały koleje, poczta, a od 1934 także duże przedsiębiorstwa hutnicze. Po 1945 w Polsce przedsiębiorstwa państwowe stały się formą dominującą we wszystkich dziedzinach gospodarki poza rolnictwem; po 1989 rozpoczął się gwałtowny rozwój przedsiębiorstw prywatnych.
