pędzlak
 
Encyklopedia PWN
pędzlak, Penicillium,
„rodzaj” mitosporowych grzybów, stanowiących anamorfy — stadia konidialne (konidia) grzybów z klasy workowców z rodzaju Eupenicillium i Talaromyces (z rzędu pleśniówkowców, Eurotiales).
Obejmuje ok. 230 „gatunków” występujących powszechnie na całym świecie, zwłaszcza na obszarach międzyzwrotnikowych i podzwrotnikowych; liczba występujących w Polsce gat. nie jest dokładnie znana; najczęściej są saprobiontami, rzadziej pasożytami. Pospolicie występują w glebach (gdzie należą do najpowszechniejszych) i na różnych podłożach org., na których tworzą sfilcowaną pleśń, kolonie o niskiej grzybni (często o zielonym odcieniu). P. są grupą grzybów o ważnym praktycznym znaczeniu pozytywnym i negatywnym z punktu widzenia gospodarki człowieka: wytwarzają antybiotyki, np. penicylinę (P. notatum, P. chrysogenum); są wykorzystywane przy dojrzewaniu serów i niektórych wędlin (np. P. caseicolum, P. roquefortii); psują produkty spoż., owocowe, warzywa i grzyby, ziarna zbóż (np. P. digitatum, P. italicum, P. frequentans, P. spinulosum); występują na przechowywanych jabłkach (np. P. expansum); powodują mikrobiol. korozję różnych materiałów i produktów przem., także zapleśnienie warstw malarskich i tynkarskich w budynkach; powodują choroby roślin cebulowych i in. (np. P. gladioli); są ważnymi alergenami; wywołują choroby u ludzi i zwierząt, szczególnie często zakażenia grzybicze u chorych z obniżoną odpornością (tzw. mikozy oportunistyczne); produkują liczne związki org., które są wykorzystywane na skalę przem. (kwasy org., witaminy, enzymy), wytwarzają silne trucizny (mikotoksyny), groźne dla człowieka i zwierząt. P. są trudne do oznaczania — wymaga to specjalistycznych badań laboratoryjnych i dobrej praktyki diagnostycznej. Podziału na sekcje i gat. dokonuje się na podstawie pędzelkowatej (stąd nazwa) budowy konidioforu. P. są obiektem licznych badań z zakresu biochemii, fizjologii, genetyki, biologii molekularnej.
Andrzej Grzywacz
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia