paulini, Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (ZP), Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae (OSPPE),
katol. zakon kanoników regularnych;
paulini
Encyklopedia PWN
powstał w połowie XIII w. na Węgrzech z połączenia 2 wspólnot klasztornych: zał. 1225 przez bpa Bartłomieja z Peczu oraz zał. niemal w tym samym czasie przez kanonika ostrzyhomskiego bł. Euzebiusza; zatwierdzony 1308 przez papieża Klemensa V; zakon o regule augustiańskiej, odwołujący się także do tradycji pustelniczej patrona — św. Pawła z Teb; w XVI i XVIII w. kasata klasztorów, poza Polską; 1382 sprowadzeni do Polski przez ks. Władysława Opolczyka, który osadził ich w Częstochowie na Jasnej Górze, ofiarowując obraz Matki Bożej Częstochowskiej; wzrost znaczenia paulinów po obronie Częstochowy przed Szwedami 1655 kierowanej przez przeora A. Kordeckiego i koronacji obrazu częstoch. 1717; w XIX w. kasata większości pol. klasztorów; w XX w. ponowny rozwój zakonu — nowe domy w Polsce, Włoszech i Stanach Zjedn. (klasztor w Doylestown — amer. Częstochowie); inne gł. klasztory pol.: Kraków (Skałka), Pińczów, Warszawa — tamże zabytki sakralne architektury barokowej.
