paprocie drzewiaste,
grupa roślin zarodnikowych drzewiastych, do której zalicza się ok. 550 gat., należących do 4 spokrewnionych ze sobą rodzin: olbrzymkowatych (Cyathaceae), diksoniowatych (dwuwijkowatych, Dicksoniaceae), Lophosoriaceae i Metaxyaceae, występujących w obszarach międzyzwrotnikowych i podzwrotnikowych (2 ostatnie tylko w Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej) najczęściej w górskich lasach deszczowych, rzadko na siedliskach wtórnych.
paprocie drzewiaste
Encyklopedia PWN
Pojawiły się w okresie jurajskim, kiedy w Polsce występował, znany do dziś z obszarów międzyzwrotnikowych, rodzaj alsofila (Alsophila); dorastają do 15 m wys.; nierozgałęziona kłodzina, do 20 cm średnicy, o specyficznej budowie, bez przyrostu wtórnego na grubość, sztywność nadają jej biegnące wzdłuż łodygi sztywne szlaki liściowe wzmacniane płytkami sklerenchymy (twardzica), u niektórych gat. dodatkowo wzmocnione przez rodzaj sztywnego płaszcza tworzonego przez korzenie pochodzenia pędowego; na szczycie kłodziny pęk ustawionych skrętolegle, 2–4-krotnie pierzastych liści, często ponad 3 m dł.; kupki owalne lub okrągłe. Najbogatszą rodziną są olbrzymkowate (Cyatheaceae), liczące 500 gat., rosnące w obszarach międzyzwrotnikowych; na pniu i pochwach liściowych liczne łuski, kupki na spodzie liści; należą tu rodzaje: alsofila (Alsophila, 250 gat.), olbrzymka (Cyathea, 125 gat.), Sphaeropteris (100 gat.) i Cnemidaria. Rodzina diksoniowate (dwuwijkowate, Dicksoniaceae) o podobnym rozmieszczeniu liczy 45 gat.; pień pokryty włoskami lub kolcami, kupki na brzegach liści; połowa gat. należy do rodzaju diksonia (dwuwijka, Dicksonia). Znaczenie gosp. niewielkie: stosowane jako rośliny ozdobne, ich pnie i kłącza są pozyskiwane do hodowli epifitycznych storczyków (epifity) oraz wyrobu egzotycznych pamiątek. W Polsce uprawiane tylko w zimnych szklarniach (np. Dicksonia antarctica). Wiele p.d. występuje endemicznie (endemity) na niewielkich obszarach lub jest znanych tylko z kilku okazów, dlatego niektóre są skrajnie zagrożone wyginięciem, kilka należy już do wymarłych. Niekiedy drzewiaste formy przyjmują paprocie z innych grup systematycznych, np. andyjskie gat. z rodzaju podrzeń.
Krzysztof Świerkosz
