orientalistyka
zespół nauk obejmujących języki, kulturę, historię, literaturę, obyczaje i religię ludów Wschodu, tradycyjnie obszar geogr. Azji i Afryki;
[łac. orientalis ‘wschodni’ < oriens ‘wschód’],
orientalistyka
Encyklopedia PWN
pierwsze katedry uniwersyteckie o. powstały w XIV w., zajmowały się nauczaniem języka hebrajskiego (koniecznego do badań bibl.) i arabskiego (kontakty ze światem islamu). W epoce odrodzenia nasiliły się studia hebraistyczne — znajomość łaciny, greki i języka hebrajskiego była warunkiem wykształcenia humanisty; rozwój o. nastąpił w okresie oświecenia i był związany z podróżami na Wschód kupców, dyplomatów oraz z działalnością misjonarzy. Od XIX w. oprócz hebraistyki rozwijały się studia z zakresu asyrologii, egiptologii, etiopistyki, muzułm. Wschodu, indianistyki, mongolistyki, sinologii i in. Po II wojnie świat. studia przeobrażono i uwspółcześniono; coraz większą rolę w badaniach orientalistycznych odgrywają uczeni z Azji i Afryki. Pierwsze towarzystwo nauk. skupiające orientalistów powstało w końcu XVIII w., pierwsze czasopisma w XIX w. Ważniejsze organizacje i ich czasopisma: W. Brytania — Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland („Journal of R.A.S. of G.B. and I.” — 1834), Francja — Société Asiatique („Journal Asiatique” — 1822), Niemcy — Deutsche Morgenländische Gesellschaft („Zeitschrift der D.M.G.” — 1847), USA — American Oriental Society („Journal of the A.O.S.” — 1843); od 1873 odbywają się międzynar. kongresy orientalistów; od 1951 istnieje przy UNESCO Międzynar. Unia Orientalistów.
O. pol. rozwinęła się dzięki żywym stosunkom kult. ze Wschodem. W 1528 utworzono w Akad. Krak. katedrę hebraistyki; 1766–93 istniała w Stambule Pol. Szkoła Orientalna; 1805–27 działała na Uniwersytecie Jagiellońskim katedra języków wschodnich, reaktywowana 1924; w 1. poł. XIX w. ośr. skupiającymi orientalistów pol. były uniw. w Wilnie, Petersburgu i Lwowie; na Uniwersytecie Warszawskim o. powstała 1920; ob. studia orientalistyczne istnieją na Uniwersytecie Warszawskim — Inst. Orientalistyczny z 9 zakładami, na Uniwersytecie Jagiellońskim — Inst. Filologii Orientalnej, na Uniwersytecie Wrocł. — Zakład Filologii Ind., na UAM w Poznaniu; 1952 zorganizowano przy PAN Kom. Nauk Orientalistycznych (wydaje „Rocznik Orientalistyczny” i serię «Prace Orientalistyczne»), w ramach PAN działał 1953–69 Zakład O.; przy Oddziale Krak. PAN działa Komisja Orientalistyczna (wydaje „Folia Orientalia”); 1922 zał. Pol. Tow. Orientalistyczne (wydaje „Przegląd Orientalistyczny”). Prace pol. orientalistów (m.in. A. Gawroński, S. Schayer, E. Piekarski, W. Kotwicz, B. Piłsudski, T. Kowalski, S.F. Michalski, W. Jabłoński, A. Zajączkowski, M. i T. Lewiccy, J. Reychman, R. Ranoszek, J. Chmielewski, W. Kotański) budzą zainteresowanie także za granicą.
