mszyce

mszyce, Aphidodea (Aphidiformes),

podrząd owadów z rzędu pluskwiaków równoskrzydłych;

ok. 4,5 tys. gat., w Polsce 696; drobne, o delikatnej budowie, ubarwienie ochronne, występują masowo; wiele gat. przechodzi skomplikowany cykl życiowy (heteroecja) połączony z regularną, okresową zmianą rośliny żywicielskiej na jesieni (żywiciel zimowy — pierwotny, zwykle drzewo) i na wiosnę (żywiciel letni — wtórny, zwykle roślina zielna); tzw. gat. jednodomowe przechodzą cały cykl na jednej roślinie; w cyklu życiowym mszyc występuje 9–12 form różniących się budową i funkcjami życiowymi; są jajożyworodne lub jajorodne; żywią się sokami roślin; odchody (tzw. rosa miodowa) zawierają duże ilości nietrawionego przez mszyce cukru; żerują gł. na liściach i zielonych łodygach, niekiedy powodują powstawanie wyrośli; często przenoszą wirusy, bakterie i grzyby chorobotwórcze; naturalni wrogowie mszyc: biedronki, złotooki, bzygi, bleskotki. Mszyce obejmują 9 rodzin: tarczownicowate (Hormaphididae), zdobniczkowate (Phyllaphididae), zrostkowate (Anoeciidae), włochatkowate (Chaitophoridae), filokserowate (Phylloxeridae), np. filoksera winiec, ochojnikowate (Adelgidae), np. smerkun, ochojnik świerkowiec, miodownicowate (Lachnidae) oraz mszycowate (Aphididae), wiele gat. jest groźnymi szkodnikami roślin uprawnych — mszyca brzoskwiniowa, Myzus persicae, żeruje na wielu roślinach zielnych i sadowniczych, powodując deformacje roślin, przenosi ok. 100 różnych wirusów powodujących choroby roślin, zwłaszcza okopowych i śliw; mszyca trzmielinowo-burakowa, Aphis fabae, szkodnik roślin strączkowych oraz buraków i ziemniaków; mszyca grochowianka, Acyrthosiphon pisum, szkodnik roślin motylkowych; mszyca czeremchowo-zbożowa, Rhopalosiphum padi, migruje z czeremchy na zboża, zmniejszając plon; mszyca śliwowo-trzcinowa, Hyalopterus pruni, najczęściej i najliczniej występuje na śliwach; groźnymi szkodnikami są też bawełnicowate; zwalczane środkami owadobójczymi (insektycydy).