mięśniowa tkanka
 
Encyklopedia PWN
mięśniowa tkanka,
rodzaj tkanki zwierzęcej; jest zbudowana z komórek zdolnych do kurczenia się, odgrywa więc podstawową rolę we wszystkich ruchach.
Cechą charakterystyczną komórek tkanki mieśniowej jest obecność włókienek (filamentów) białkowych tworzących tzw. aparat kurczliwy. U zwierząt tkankowych istnieją 2 odmiany tkanki mieśniowej — prążkowana i gładka, różniące się budową i funkcją. Tkanka mieśniowa prążkowana jest zbud. z komórek lub włókien mięśniowych; komórki mięśniowe są podstawową jednostką morfologiczną i funkcjonalną mięśnia sercowego kręgowców oraz mięśni lokomotorycznych wielu bezkręgowców; włókna mięśniowe mają budowę syncytium, które powstaje w wyniku połączenia się wielu niezróżnicowanych komórek (mioblastów), i zawierają wiele jąder komórkowych; występują u kręgowców oraz bezkręgowców i pełnią gł. funkcje lokomotoryczne. W obrazie mikroskopowym tkanki mieśniowej prążkowanej są widoczne ciemne i jasne prążki, powstałe w wyniku naprzemiennego ułożenia włókienek aktyny i miozyny; prążek ciemny i sąsiadujące z nim 2 połówki prążka jasnego tworzą sarkomer — jednostkę strukturalną i funkcjonalną aparatu kurczliwego komórek i włókien mięśniowych. Rozróżnia się tkankę mieśniową poprzecznie prążkowaną, występującą u kręgowców i bezkręgowców, oraz tkankę mieśniową skośnie prążkowaną, charakterystyczną dla niektórych bezkręgowców (gł. pierścienic i mięczaków).
U kręgowców do tkanki mieśniowej poprzecznie prążkowanej należą: tkanka mieśniowa szkieletowa i tkanka mieśniowa sercowa. Tkanka mieśniowa szkieletowa kręgowców jest zbud. z długich, unerwionych włókien mięśniowych (u człowieka dochodzących do kilkudziesięciu cm), którym towarzyszą tzw. komórki satelitowe, uczestniczące w procesach wzrostu i regeneracji mięśni. Tkanka mieśniowa szkieletowa buduje mięśnie szkieletu i pełni gł. funkcje lokomotoryczne; występuje także w języku, początkowym odcinku przełyku i odbytnicy, tworzy mięsień okrężny oka i ust oraz mięśnie przepony; tkankę mieśniową sercową tworzą komórki mięśniowe serca (kardiocyty), które u człowieka mają dł. ok. 100 µm i średnicę 15–20 µm; podobnie jak włókna tkanki mieśniowej szkieletowej, kardiocyty zawierają włókienka aktynowe i miozynowe umożliwiające skurcz mięśnia sercowego, który jest niezależny od woli; zapoczątkowują go specjalne komórki zw. kardiocytami rozrusznikowymi; komórki tkanki mieśniowej sercowej są połączone ze sobą tzw. wstawkami — mech. połączeniami zapewniającymi integralność narządu, oraz połączeniami komunik. umożliwiającymi rozprzestrzenianie się impulsu skurczowego. Tkanka mieśniowa gładka jest zbud. z wydłużonych komórek charakteryzujących się brakiem prążkowania; aparat kurczliwy tworzą białkowe włókienka aktynowe i miozynowe (mechanizm skurczu jest więc podobny do mechanizmu w tkance mieśniowej prążkowanej) oraz tzw. gęste elektronowo ciałka i taśmy (obszary zakotwiczenia włókienek aktynowych).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia