lingwistyka matematyczna

lingwistyka matematyczna,

dział językoznawstwa i matematyki, zajmujący się konstruowaniem formalnych modeli struktury języków naturalnych i ich fragmentów, także teoria gramatyk formalnych, użyteczna również w badaniu języków programowania.

Pierwsze propozycje sformalizowanego opisu składni języków naturalnych pochodzą z lat 30. XX w. (praca K. Ajdukiewicza o spójności syntaktycznej). Jako samodzielna dyscyplina lingwistyka matematyczna wykształciła się w latach 50. XX w. w związku z intensywnie prowadzonymi wówczas pracami nad tłumaczeniem maszynowym. Podstawowe znaczenie dla rozwoju lingwistyki matematycznej miały prace N. Chomskiego i stworzona przez niego gramatyka generatywna. Centralne miejsce w lingwistyce matematycznej zajmują: pojęcie gramatyki formalnej, definiowanej przez alfabet symboli danego języka; alfabet symboli pomocniczych, wśród których wyróżnia się symbol początkowy oraz tzw. reguły wyprowadzania. Badaniem różnych typów gramatyk formalnych, ich związków oraz właściwości generowanych przez nie języków zajmuje się syntet. kierunek lingwistyki matematycznej. Słabiej rozwinięty kierunek analityczny zajmuje się konstruowaniem modeli strukturalnych fragmentów konkretnych języków naturalnych; korzysta w tym przede wszystkim z pojęć teorii mnogości i logiki mat. oraz okazjonalnie z innych działów współcz. matematyki. Zakres lingwistyki matematycznej jest niejednakowo rozumiany nawet przez specjalistów, a poglądy na tę dyscyplinę podawane w pracach językoznawczych są często rozbieżne.