kryształy dwójłomne

kryształy dwójłomne,

kryształy, w których występuje podwójne załamanie światła (dwójłomność).

Są nimi kryształy należące do wszystkich (poza regularnym) układów krystalograficznych. Kryształy dwójłomne są optycznie anizotropowe; prędkość promieni świetlnych jest w nich zależna od kierunku rozchodzenia się w krysztale (kryształy należące do układu regularnego są optycznie izotropowe). Promienie, na które zostaje rozłożony monochromatyczny promień świetlny, przechodzący przez kryształ dwójłomny, mają różne prędkości rozchodzenia się w krysztale i różne współczynniki załamania. W kryształach tetragonalnych i heksagonalnych prędkość jednego z promieni jest we wszystkich kierunkach jednakowa (promień zwyczajny), prędkość drugiego zależy od kierunku rozchodzenia się (promień nadzwyczajny); w kryształach tych istnieje zawsze jeden kierunek, tzw. oś optyczna, w którym oba promienie rozchodzą się z tą samą prędkością; są one nazywane kryształami optycznie jednoosiowymi. W kryształach trójskośnych, jednoskośnych i rombowych prędkości obu promieni, na które zostaje rozłożony promień padający, zależą od kierunku rozchodzenia się w krysztale (nie powstaje promień zwyczajny); w kryształach tych występują 2 osie opt. i nazywa się je kryształami optycznie dwuosiowymi. Po przejściu przez kryształ dwójłomny zbieżnej, spolaryzowanej wiązki światła białego powstają charakterystyczne obrazy interferencyjne, w których obserwuje się czarne krzywe (izogiry) i barwne krzywe (izochromaty), tworzące koncentryczne koła w przypadku kryształów optycznie jednoosiowych i lemniskaty w przypadku kryształów optycznie dwuosiowych; obrazy te są podstawą badania opt. właściwości kryształów dwójłomnych (konometr, ortoskop).