komutator

komutator

[łac.],

dawniej kolektor,

część maszyny elektrycznej osadzona na wale, która — w połączeniu ze szczotkami (umieszczonymi w tzw. szczotkotrzymaczu umocowanym do stojana) — zapewnia elektryczne połączenie między uzwojeniem wirującym twornika a nieruchomym obwodem zewnętrznym oraz pozwala na zmianę kierunku prądu w uzwojeniu twornika.

Składa się z odizolowanych od siebie wycinków miedzianych — po których ślizgają się szczotki elektryczne — rozłożonych równomiernie wzdłuż obwodu komutatora i połączonych z poszczególnymi zezwojami; odgrywa rolę mechanicznego prostownika, prostującego wzbudzoną w maszynie siłę elektromotoryczną — w maszynach prądu stałego, lub przetwornika częstotliwości umożliwiającego współpracę obwodu stojana, w którym płynie prąd o stałej częstotliwości, z obwodem wirnika, którego prąd ma zmienną częstotliwość — w maszynach prądu przemiennego. Zamiast komutatora mechanicznego można stosować komutator elektroniczny.