komunikacja interpersonalna,
psychol., socjol. podejmowanie w określonym kontekście wymiany werbalnych i pozawerbalnych sygnałów w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania lub pogłębiania więzi międzyludzkich;
komunikacja interpersonalna
Encyklopedia PWN
istnieje wiele różnorodnych klasyfikacji aktów wchodzących w skład procesu komunikacji (np. G. Millera, A. Thomasa, W. Stilesa), często odwołujących się do filoz. teorii J. Austina i J. Searle’a. W Polsce koncepcję komunikacji interpersonalnej zaprezentowali m.in. Z. Nęcki i A. Awdiejew. Akty komunik. dzielą oni na pragmatyczne (zapewniające koordynację różnych działań), metakomunikacyjne (służące ustaleniu reguł sprawnej komunikacji), informacyjne i ewaluacyjne. Pragmatyczne dotyczą działań krótkoterminowych, wpływających bezpośrednio i na bieżąco na stan otoczenia. Wśród aktów pragmatycznych autorzy wydzielają następujące typy: propozycje, rady, prośby, żądania, obietnice, zgody i odmowy. Informacyjne (wymiana informacji) oraz ewaluacyjne (uzgodnienie ocen) dotyczą działań długoterminowych, z których dopiero następnie wyniknąć mogą działania krótkoterminowe. Na komunikację interpersonalną wpływają wg Nęckiego i Awdiejewa 4 konteksty. Kontekst semantyczny to wszystkie akty komunikacji poprzedzające lub współistniejące z aktem komunikacji, który podlega badaniu; ważne jest tutaj uwzględnienie oprócz komunikacji werbalnej (słownej), także niewerbalnej (np. mimika, ton głosu, postawa ciała, oddalenie od partnera rozmowy itd.); ta ostatnia ujawnia lepiej nieświadome postawy partnerów komunikacji. Kontekst interpersonalny to relacje, jakie łączą partnerów komunikacji; chodzi tu przede wszystkim o ich wzajemne nastawienie emocjonalne oraz panujące między nimi relacje władzy i podporządkowania (np. rodzic i dziecko). Kontekst zadaniowy to aktywności, w które uwikłana jest komunikacja (np. praca, handel, walka, nauczanie, zabawa itd.). Kontekst kulturowy to wspólnota doświadczeń pozajęzykowych komunikujących się osób bądź jej brak.
Zakłóceniami w procesie komunikacji zajmują się m.in. przedstawiciele tzw. analizy konwersacyjnej (H. Sacks). Mogą one wynikać z 3 rodzajów przyczyn. Jedną z nich może być treść aktu komunikacji. Komunikację utrudniają tutaj np. niezgodność ocen bądź obrazu świata. Inną przyczyną może być zła organizacja procesu komunikacji. Wyróżnia się lokalną i globalną organizację konwersacji. Podstawą lokalnej organizacji jest para dostosowana, czyli sekwencja składająca się z wypowiedzi jednego z partnerów i reakcji na nią drugiego. Brak tej reakcji bądź reakcja niedostateczna zakłócają komunikację. Globalna organizacja polega na podziale konwersacji na fazę otwarcia, rozwinięcia — wprowadzenia tematu — i zamknięcia. Brak jednej z tych faz bądź jej zniekształcenie prowadzi do zakłóceń komunikacji. Trzecią przyczyną zakłóceń może być poziom zaangażowania indywidualnego partnerów konwersacji. Używa się tutaj pojęcia wkładu konwersacyjnego; gdy wkład któregoś z partnerów jest zbyt duży (np. gadatliwość) lub zbyt mały (np. małomówność), to zakłóca to komunikację.
