endoskop

endoskop

[gr. éndon ‘wewnątrz’, skopéō ‘patrzę’],

wziernik,

urządzenie umożliwiające oglądanie w celach diagnostycznych (endoskopia) obszarów ciała normalnie niedostępnych obserwacji wzrokowej (zachyłków, wnęk lub jam ciała),

takich jak: przewód słuchowy ucha zewnętrznego, gardło (laryngoskop; laryngoskopia), tchawica, oskrzela (bronchoskop; bronchoskopia), przełyk (ezofagoskop), odbytnica (rektoskop), a także pęcherz moczowy (cystoskop; cystoskopia), żołądek (gastroskop; gastroskopia), dwunastnica i głębiej leżące odcinki jelita grubego. W zależności od zastosowania endoskopy mogą mieć różne kształty, wielkości i wyposażenie. Najprostsze urządzenia mają postać lejka (do zaglądania do przewodu słuchowego) lub krótkiej, sztywnej rury o średnicy dostosowanej do średnicy otworu, przez który jest ona wsuwana do wnętrza ciała (np. laryngoskop, bronchoskop, rektoskop, cystoskop). Bardziej złożone endoskopy są wyposażone w układ optyczny i oświetlający badane pole, w którym źródło światła (w postaci miniaturowej żarówki) może znajdować się na końcu endoskopu wewnątrz badanego obszaru lub na zewnątrz — wówczas światło jest doprowadzane do miejsca obserwacji za pomocą światłowodu. Najmniej inwazyjne jest badanie endoskopem giętkim, tzw. fiberoskopem, w którym nie tylko tor oświetleniowy, ale także tor optyczny jest wykonany z wiązki włókien optycznych (grubości 30 µm, w liczbie ok. 1 mln/cm²). Dzięki temu obraz z wnętrza ciała może być przetworzony za pomocą kamery CCD na elektroniczny, obserwowany na ekranie monitora. Nowoczesne endoskopy mogą być wyposażone w kamerę umieszczoną na końcu endoskopu wprowadzonego do wnętrza ciała; stworzono też endoskop do badania przewodu pokarmowego w postaci kapsułki, która po połknięciu może przekazywać obrazy wnętrza przewodu pokarmowego na zewnątrz ciała drogą radiową. Wiele endoskopów jest wyposażonych w liczne, specjalnie przystosowane, miniaturowe narzędzia chirurgiczne do wykonywania zabiegów operacyjnych (np. laparoskopowych) lub tylko do pobierania próbek tkanek.