diamagnetyzm
fiz. zjawisko powstawania w materiale namagnesowania skierowanego przeciwnie do przyłożonego z zewnątrz pola magnetycznego;
[gr.],
diamagnetyzm
Encyklopedia PWN
d. występuje we wszystkich ciałach, ale w niektórych jest maskowany silniejszym para- lub ferromagnetyzmem. Materiały, dla których d. decyduje o ich zachowaniu się w polu magnet., to diamagnetyki; w przeciwieństwie do para- i ferromagnetyków, które są wciągane do niejednorodnego pola magnet., diamagnetyki są zeń wypychane. Najważniejszym parametrem opisującym makroskopowe właściwości magnet. materiałów jest namagnesowanie 
; dla większości diamagnetyków (także paramagnetyków) namagnesowanie jest proporcjonalne do przyłożonego pola magnet. o natężeniu 
: = χ, gdzie χ jest podatnością magnetyczną; w przypadku diamagnetyków jest to wielkość ujemna; podatność magnet. kryształów diamagnet., zależy od kierunku, czyli jest anizotropowa (szczególnie silną anizotropię wykazują grafit i niektóre kryształy molekularne); dla większości diamagnetyków, np. gazów szlachetnych, większości związków org., niektórych metali (cynk, złoto, srebro, miedź, rtęć) i półprzewodników, χ nie zależy od temperatury; jednak np. grafit, bizmut, antymon i nadprzewodniki drugiego rodzaju ( nadprzewodnictwo), mają podatność magnet. zależną od temperatury.
; dla większości diamagnetyków (także paramagnetyków) namagnesowanie jest proporcjonalne do przyłożonego pola magnet. o natężeniu : = χ, gdzie χ jest podatnością magnetyczną; w przypadku diamagnetyków jest to wielkość ujemna; podatność magnet. kryształów diamagnet., zależy od kierunku, czyli jest anizotropowa (szczególnie silną anizotropię wykazują grafit i niektóre kryształy molekularne); dla większości diamagnetyków, np. gazów szlachetnych, większości związków org., niektórych metali (cynk, złoto, srebro, miedź, rtęć) i półprzewodników, χ nie zależy od temperatury; jednak np. grafit, bizmut, antymon i nadprzewodniki drugiego rodzaju ( nadprzewodnictwo), mają podatność magnet. zależną od temperatury. Według elektrodynamiki klas. źródłem d. jest zjawisko indukcji elektromagnetycznej; zgodnie z regułą Lenza, zewn. pole magnet. indukuje w atomach i cząsteczkach dodatkowy moment magnet. skierowany przeciwnie do kierunku pola. Właściwy opis d. otrzymuje się w ramach elektrodynamiki kwantowej, według której d. jest wynikiem przesunięcia poziomów energ. atomów pod wpływem pola magnetycznego. W metalach i półprzewodnikach d. jest wywołany skwantowaniem ruchu elektronów w polu magnet. (d. Landaua). W czystych metalach, w niskich temperaturach, zależność między indukowanym momentem a przyłożonym polem magnet. ma charakter oscylacyjny (zjawisko de Haasa–van Alphena). Doskonały (idealny) d. wykazują nadprzewodniki, w których wnętrzu indukcja magnet. jest równa zeru (zjawisko Meissnera–Ochsenfelda); d. obserwuje się również w plazmie. Po raz pierwszy d. zaobserwował (1778) holenderski lekarz i przyrodnik S.J. Brugmans; M. Faraday stwierdził (1845), że jest on powszechną cechą substancji, zaś P. Langevin oprac. (1905) teorię d. opartą na klas. teorii elektronowej. Kwantową teorię d. podał 1930 L. Landau.
