delokalizacja elektronów

delokalizacja elektronów,

chem. stan, w którym pojedynczy elektron bierze udział w tworzeniu więcej niż 1 wiązania;

sytuacja taka występuje zwykle w przypadku, gdy orbitale p (orbital) wielu sąsiadujących atomów w cząsteczce są położone na tyle blisko siebie, że mogą się w równym stopniu nakładać; powstają w ten sposób chmury elektronów obejmujące kilka atomów bądź nawet całą cząsteczkę; np. w cząsteczce benzenu tworzące pierścień atomy węgla są położone w jednej płaszczyźnie i łączą się za pomocą wiązań σ (wiązanie chemiczne) wytworzonych z orbitali o hybrydyzacji sp²; każdy atom węgla ma ponadto 1 orbital p obsadzony przez pojedynczy elektron; orbitale te nakładają się, tworząc chmury elektronowe nad i pod płaszczyzną pierścienia (zdelokalizowane orbitale molekularne); efektem takiej d.e. jest wzrost trwałości cząsteczki; długości wszystkich wiązań węgiel–węgiel są jednakowe. D.e. obserwuje się także w dienach i polienach o sprzężonych wiązaniach podwójnych oraz w innych indywiduach chem., np. w rodniku allilowym (H₂C=CH–CH₂^·).