czołg,
uzbrojony i opancerzony wóz bojowy, mający zdolność manewrowania oraz pokonywania przeszkód, przeznaczony do działania w bezpośredniej styczności z nieprzyjacielem;
czołg
Encyklopedia PWN
uzbrojenie czołgu składa się zwykle z armaty (kaliber 75–125 mm) i 1–3 karabinów maszynowych; grubość pancerza stalowego czołgu wynosi 100–200 mm i więcej, szybkość maksymalna 45–70 km/h; stosowana obecnie hermetyzacja kadłuba i wieży czołgu umożliwia pokonywanie przeszkód wodnych oraz chroni załogę przed działaniem pyłu radioaktywnego. Jakość opancerzenia czołgu zależy od kilku czynników: użytego materiału, ukształtowania kadłuba i wieży oraz rozwiązań konstrukcyjnych (obecnie: pancerze modułowe, reaktywne), jak również systemu osłony przed bronią jądrową (np. wykładziny przeciwneutronowe), biologiczną i chemiczną. Stosowano (i nadal niekiedy stosuje się) podział czołgów wg masy: pierwszą kategorię stanowiły tzw. czołgi małe (o masie do ok. 5 t), drugą — czołgi lekkie o masie do ok. 20–30 t (często pływające, zdolne do pokonywania głębokich przeszkód wodnych), trzecią — czołgi średnie o masie do ok. 40–50 t (czasem przyjmuje się do 60 t); dawniej wyróżniano jeszcze czołgi ciężkie i bardzo ciężkie. Załogę czołgu stanowią 3 lub 4 osoby (3 — jeśli ładowanie armaty odbywa się automatycznie). Po raz pierwszy czołg wprowadzono do walki 1916, podczas I wojny światowej. W II wojnie światowej czołgi odegrały istotną rolę jako broń taktyczno-operacyjna (były to m.in. czołgi niemieckie Panther i Tiger, sowieckie — T-34, amerykańskie — General Sherman). Wszystkie czołgi produkowane po II wojnie światowej zostały zakwalifikowane pod względem możliwości bojowych do kilku generacji; za generację czołgu uznaje się taką grupę czołgów, które charakteryzują się rozwiązaniami o podobnych parametrach (mimo odległych lat wyprodukowania czołgów). Czołgi wprowadzone do eksploatacji w latach 80. XX w. i na początku lat 90., które do dziś stanowią podstawę najsilniejszych armii świata, są zaliczane do czołgów III generacji (amerykański Abrams M1, brytyjski Challenger, rosyjski T-80, niemiecki Leopard 2, francuski Leclerc, izraelski Merkava, włoski Ariete). Czołgi III generacji podlegają nadal modernizacji, charakteryzują się wyposażaniem w różnego rodzaju urządzenia elektroniczne (elektronikę pojazdową — tzw. wertronikę), takie jak np.: centralny komputer pokładowy, systemy ustalania pozycji (GPS). Niedługo do uzbrojenia nowoczesnej armii zostaną prawdopodobnie wprowadzone czołgi IV generacji charakteryzujące się: zastosowaniem armaty kalibru 135–140 mm ładowanej automatycznie, pancerzem czołowym pod względem odporności porównywalnym z płytą stalową o grub. ok. 1 m oraz szerokim zastosowaniem urządzeń elektronicznych wspomagających, m.in. wykrywanie celów, celowanie (skomputeryzowane systemy kierowania ogniem), dowodzenie, nawigację, diagnozowanie uszkodzeń.
