chromatofory

chromatofory

[gr. chrṓma ‘barwa’, phorós ‘niosący’],

chromatocyty, komórki barwnikowe, komórki pigmentowe,

biol. u zwierząt komórki zawierające w cytoplazmie ziarenka barwnika (pigmentu), od których ilości i ułożenia zależy ubarwienie powłok skórnych zwierząt, u bakterii organelle zawierające barwniki fotosyntetyczne, mające zmienny wygląd w zależności od gat. i fizjol. stanu komórek, u sinic niekiedy synonim tylakoidów w chloroplastach;

od ich ilości i ułożenia zależy obraz powłok skórnych wielu zwierząt, m.in. ryb, płazów, gadów; zmiany ubarwienia, np. u kameleona, ośmiornicy, zachodzą gł. przez skupianie się i rozpraszanie pigmentu w komórkach chromatoforowych; są regulowane na drodze nerwowej, hormonalnej lub obu jednocześnie; w zależności od rodzaju barwnika chromatofory dzieli się na: melanofory zawierające brązowe lub czarne barwniki — melaniny, ksantofory (lipofory), w których występuje barwnik żółty, chemicznie zbliżony do karotenów, erytrofory zawierające barwnik czerwony, oraz guanofory (irydofory, irydocyty, leukofory, ochrofory), w których cytoplazmie znajdują się kryształki guaniny dające barwy interferencyjne (mieniące się, tęczowe); u ssaków i człowieka chromatofory (melanocyty) występują gł. w tęczówce.