branka
 
Encyklopedia PWN
branka,
potoczna nazwa poboru do wojska ros.; zarządzona 6 X 1862 na wniosek A. Wielopolskiego;
dla jej przeprowadzenia zawieszono zliberalizowane zasady rekrutacji (przez losowanie), przywracając dawny system listy poborowych; pobór miał objąć ok. 8 tys. rekrutów wyznaczonych imiennie spośród osób podejrzewanych o działalność spiskową, zamieszkałych w miastach, a zwłaszcza w Warszawie; datę poboru i imienną listę do ostatniej chwili utrzymywano w tajemnicy; w intencji władz, przede wszystkim wielkiego ks. Konstantego Mikołajewicza, b. miała rozbić organizację spiskową „czerwonych”, ale sam Wielopolski nie spodziewał się sprowokowanej przez nią reakcji. Wbrew stanowisku Kom. Centralnego Nar. spiskowcy uznali, że b. powinna stać się sygnałem do ogólnego powstania; z 14 na 15 I 1863 pod osłoną wojska ros. przeprowadzono b. w Warszawie, jednak większość zagrożonej młodzieży zdążyła opuścić miasto, ukrywając się w Puszczy Kampinoskiej i Lasach Serockich, gdzie sformowano pierwsze oddziały powstańcze; przyspieszony wybuch powstania 22 I 1863 uniemożliwił przeprowadzenie b. na prowincji.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Branka na Starym Mieście, 1861 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia